ТАРБИЯИ ДУРУСТИ ФАРЗАНД - КАФИЛИ РУШДИ ҲАЁТИ ҶОМЕА

Искандаршоева З.К.

Мудири шуъбаи тадқиқоти

иҷтимоиёту иқтисодиёти Бадахшон

ТАРБИЯИ ДУРУСТИ ФАРЗАНД - КАФИЛИ РУШДИ ҲАЁТИ ҶОМЕА

 дар ҳошияи мулоқоти Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти мамлакат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо фаъолону намояндагони ҷомеа ва ходимони дин

“Нагузорем, ки фарзандони мову шумо, яъне оянда

  ва баракату саодати минбаъдаи мо василаи дасти

  дигарон ва боиси бадномии миллати тамаддунсози           

  тоҷик дар арсаи ҷаҳонӣ гарданд”

                                                                            Эмомалӣ Раҳмон

Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти мамлакат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамаи иштирокдорони мулоқот ва кулли мардуми шарифи мамлакатро ба муносибати фаро расидани моҳи шарифи Рамазон – моҳи парҳезгориву эҳсонкорӣ, хайру садақот, бахшиши гуноҳҳо ва поксозии зоҳиру ботин самимона табрик гуфта, дар бораи фазилатҳои пурарзиши ин моҳ андешаронӣ намуданд ва барои рафъи камбудиҳои дар ин соҳа ҷойдошта ба масъулин супоришҳои мушаххас додаанд.

Дар ҷараёни мулоқот бо намояндагони фаъоли ҷомеа ва ходимони дин Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бори дигар оид ба ҷараёни татбиқи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» андешаронӣ карда, аз аҳли ҷомеаи мамлакат риояи қатъии муқаррароти қонунҳоро талаб намуданд.

Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти мамлакат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни суханрониҳояшон роҷеъ ба таълиму тарбияи фарзандон андешаронӣ намуданд ва таъкид бар он доштанд, ки фарзанд меваи умри инсон аст, ва ҳар як нафар мехоҳад, ки соҳиби фарзанд бошад. Аммо тарбияи дурусти фарзанд низ сарбаландии инсонро бештар месозад. Зеро мақсади ҳамаи мо дар он аст, ки фарзандон дар пиронсолӣ дастгирамон бошанд. Аз ин рӯ пайваста онҳоро тарбия бояд намуд, ки дар пиронсолӣ асои дасти мо бошанд.

Мо бояд ҳамеша дар ёд дошта бошем, ки танҳо кадрҳои замони нав, яъне мутахассисони ҷавобгӯ ба талаботи ҷаҳони муосир метавонанд Ватан ва давлатро соҳибї кунанд, обод созанд, тараққиёти давлатро таъмин намоянд ва ҷомеаро пеш баранд. Дар ҳазораи сеюм танҳо давлату миллатҳое ҳастии худро ҳифз карда, пеш рафта метавонанд, ки илму дониши пешрафта ва техникаву технологияҳои замонавӣ дошта бошанд.

Бинобар ин, ҳар яки мо вазифадорем ва дар назди наслҳои имрӯзу оянда, барои тақдири Ватан, давлат ва миллат масъулият дорем, ки рӯ ба мактабу маориф оварем, барои фарзандонамон шароит муҳайё кунем, ки бесавод намонанд, илму дониш омӯзанд ва касбу ҳунарҳои замонавиро аз худ намоянд. Ин вазифаи ҷонии падару модарони азиз, аҳли маориф, роҳбарони тамоми сохтору мақомоти давлатї, зиёиён, фаъолон, ҷомеаи шаҳрвандӣ ва аҳли ҷомеа, аз ҷумла ходимони дин мебошад.

Мо бояд хонем, илм омӯзем, илмҳои дақиқу риёзиро рушд диҳем, техникаву технологияҳои навтаринро аз худ кунем, кадр тарбия кунем ва заҳмат кашем, то зиндагии имрӯзаамон нисбат ба дирӯз ва фардоямон нисбат ба имрӯз беҳтар гардад.

Мо бояд сатҳу сифати зиндагии мардумамонро боз ҳам баланд бардорем. Фарзандонамонро тавре тарбия намоем, ки дастгиру ғамхори мо бошанд, донишманд шаванд, соҳибмаърифат ва мутахассиси замони нав гардида, одобу ахлоқи ҳамидаи инсонӣ дошта бошанд. Мову шумо фарзандро барои он ба дунё оварда, ба камол мерасонем, ки дар аёми пирӣ дастгирамон гардад.

Дар хотир дошта бошем, ки роҳбарони гурӯҳҳои террористиву экстремистӣ, ки фарзандони мову шуморо ба сафҳои худ ҷалб менамоянд, азоби таваллуд кардану ба воя расонидани фарзандони моро накашидаанд, заҳмати бедорхобиро надидаанд ва ба онҳо нону об надодаанд.

Аз ҳамин хотир фарзандони мову шумо барои онҳо ҳеҷ арзиш надоранд, дар як лаҳза онҳоро ба террористи худкуш табдил дода, ҳадафҳои нопоки худро амалӣ месозанд. Баъди аз даст додани онҳо танҳо ҷони падару модар месӯзаду халос. Мо набояд гузорем, ки номи фарзандони мо дар таърихи миллат ҳамчун террорист ё ифротгаро сабт шавад. Ин дар шаъни падару модари тоҷик ва миллати соҳибфарҳангу бостонии тоҷик айб аст.

Пас биёед, фарзандонамонро тарбия намоем, илм омӯзонем, китобхон кунем ва соҳибкасб гардонем, ки дар зиндагии ояндаи худ азият накашанд, роҳгум назананд, дастёр ва ғамхори падару модар бошанд. Маҳз ба ҳамин хотир мо ин масъаларо дар сатҳи меъёри Конститутсия қабул намудем.

Мо бояд иттиҳоду ҳамбастагї, сулҳу суботи ҷомеа ва ваҳдати миллиамонро, ки ҷавшани мо дар муқобили хатарҳои замони муосир мебошанд, чун гавҳараки чашм ҳифз кунем, зеро қудрати мо дар иттиҳоду сарҷамъӣ, ватандӯстӣ ва заҳмати содиқонаи мо ба хотири ободии Ватан ва рушди давлатамон аст.

Президенти кишвар ба тамоми љавонони Тоҷикистони соҳибистиқлол муроҷиат намуда, таъкид менамоянд, ки истиқлолу озодиро, ки беҳтарин неъмат барои миллати озодихоҳи тоҷик мебошад, ҳифз намоянд!

Ин Ватани биҳиштосоро дӯст доранд, онро чун амонати аҷдодамон ҳимоя кунанд!

Аз тоҷик будани худ ифтихор дошта бошанд, зеро гузаштагони мо - фарзандони фарзонаи миллати тоҷик дар рушди фарҳангу тамаддуни башарият саҳми бузург гузошта, роҳи ҷаҳониёнро ба сӯйи ҳамзистиву ҳамбастагӣ мунаввар сохтаанд.

Имрӯз мо бояд шукрона аз он намоем, ки давлати мо тинҷу ором аст ва дар ҳавои сулҳу субот орому осоишта кору зиндагӣ дорем. Натиҷаи ҳамин аст, мардуми сарбаланди тоҷик сатҳи зиндагиашонро боло бардошта, қисмати зиёди мардуми мо имрӯз ба зиёрати хонаи Худо мушарраф гардидаанд. Аммо бояд дарк намоем, ки дар қатори зиёрати хонаи Худо бояд дастгириву кӯмак ба табақаи ниёзманди аҳолиро низ дар мадди назар қарор бидиҳем.

Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон гаштаву баргашта таъкид намуданд, ки мо бояд дар амалӣ намудани арзишҳои миллӣ ва динии худ ҳамеша манфиати мардуми Тоҷикистонро дар мадди назар дошта, ба қадри соҳибистиқлолии давлатамон бирасем ва ин неъмати бебаҳоро ҳамчун гавҳараки чашм нигаҳбонӣ намуда, шукронаи онро ба ҷо орем. Зеро дастовардҳои бузурги Тоҷикистон дар замони Истиқлол худ аз худ ҳосил нашудаанд, балки дар натиҷаи ранҷу заҳмат, меҳнати эҷодгарона ва ободкоронаи ҳуди ҷомеаи Тоҷикистон ба даст оварда шудаанд. Бинобар ин мо бо итминони комил гуфта метавонем: Мардуми шарифи Тоҷикистон таҳти роҳбарии хирадмандонаи Пешвои миллат мушкилтарин ва сахттарин имтиҳонҳо ва монеаҳоро дар роҳи бунёди давлати ҳуқуқбунёд, демократӣ ва дунявии миллии худ бурдборона ва муваффақона паси сар карданд ва минбаъд низ барои таъмини арзишҳо ва манфиатҳои миллию давлатии Тоҷикистон дар партави ҳидоятҳои роҳбари мардумии худ муттафиқона мубориза мебаранд. 

САХОВАТМАНДӢ – ҲИКМАТИ БУЗУРГИ МОҲИ ШАРИФИ РАМАЗОН

Зоолишоева Шамшод- номзади илмҳои филологӣ, ходими калони шуъбаи забонҳои помирии Институти илмҳои гуманитарии ба номи Б. Искандарови АМИТ

САХОВАТМАНДӢ – ҲИКМАТИ БУЗУРГИ МОҲИ ШАРИФИ РАМАЗОН

(ибрози андеша аз суханоронии Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон)

Паёмбари Худо (с) фармуданд:

Саховатмандӣ дарахте аз дарахтони Биҳишт аст, ки шохаҳояш дар дунё паҳн шудаанд. Ҳар касе яке аз он шохаҳоро бигирад, он шоха ӯро ба Биҳишт барад.

Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон намунаи бараълои  саховатпешагии мардуми тоҷиканд ва метавон гуфт, ки, бешубҳа, шохае аз дарахти саховатмандӣ дар даст  доранд,  зеро  ғамхорӣ дар хаққи  маъюбону пиронсолон, кӯдакони ятиму бепарастор ва, умуман, сари вақт дасти сахоро ба мардум дароз кардан барояшон дар мадди аввал меистад.

Дар вохӯрии навбатиашон 9 март дар Кохи Ваҳдат Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар арафаи моҳи шарифи Рамазон бо масъулини мақомоти марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, намояндагони фаъоли аҳли ҷомеа, олимон ва ходимони дин мулоқот карданд.  

Дар оғоз Сарвари давлат ҳамаи иштирокдорони мулоқот ва кулли мардуми кишварро ба муносибати фаро расидани моҳи шарифи Рамазон – моҳи парҳезгориву эҳсонкорӣ, хайру садоқат, бахшиши гуноҳҳо ва поксозии зоҳиру ботин самимона табрик гуфта, дар бораи фазилатҳои пурарзиши ин моҳ андешаронӣ карданд.  Сарвари давлат дар бораи равандҳое, ки дар ҷаҳони муосир идома доранд ва таъсири онҳо ба ҷомеа ва давлат эҳсос мегардад, ибрози андеша намуданд.

Аз љумла таъкид карданд, ки зоҳирпарастиву исрофкорӣ ва риоя накардани меъёру андозаҳои муайяншудаи анъана ва расму оинҳои мардумию динӣ садди роҳи баланд гардидани сатҳи зиндагии аҳолӣ мегардад. Бо ёдоварӣ аз фармудаҳои қуръонӣ ва ҳадисҳои набавӣ бори дигар таъкид гардид, ки исрофкоронро Худои таъоло дӯст намедорад.

Дар бораи дигар масъалаҳои муҳими рӯз суханронӣ намуда, аз ҳикмати моҳи шарифи Рамазон, махсусан  аз бобати саховатманд будан, ки яке аз хислатҳои бузурги инсонӣ мебошанд, ишора намуданд,  ки: “ҳикмати парҳезгориву рӯзадорӣ танҳо дар тарки хӯрдану ошомидан маҳдуд намегардад, балки ин моҳи муборак барои мусулмонон василаи эътиқоди муҳим ҷиҳати анҷом додани корҳои хайру савоб, амалҳои писандида, дасту забони пок доштан, гузашт кардану бахшидан, бо сабру таҳаммул будан ва дигар хислатҳои ҳамидаи инсонӣ маҳсуб мешавад”.

Аз паёмҳои ҳамасолаи Пешвои миллат ва вохӯриҳояшон бо мардум, садҳо  шахсони саховатманду саховатпешаи мамлакат руҳу илҳоми тоза гирифта, барои фароҳам овардани шароити беҳтару хубтар барои сокинони ҷумҳурӣ саҳми арзишманди худро гузошта истодаанд.

 Сарвари давлат миннатдории самимии Худро ба ин шахсони ватандӯсту ватанпарвар иброз намуда, гуфтанд, ки: “...соҳибкорону тоҷирон, шахсони саховатпеша ва афроди бонангу номуси ҷомеа сиёсати инсондӯстонаи иҷтимоии давлату Ҳукуматро дастгирӣ карда, бисёр иқдомоти савобу созандаро анҷом доданд. Онҳо то имрӯз ҳазорон мактабу кӯдакистон, беморхонаву бунгоҳҳои тиббӣ, роҳу пулҳо, коргоҳу корхонаҳои саноатӣ ва дигар иншооти таъиноти иқтисодиву иҷтимоӣ бунёд карда, садҳо ҳазор сокинони мамлакатро бо ҷойи корӣ таъмин намуданд, ҳар сол чор – панҷ маротиба ба оилаҳои ниёзманд ва ятимону маъюбон кумак расонидаанд ва ҳоло боз бисёр корҳои хайру савобро амалӣ карда истодаанд”.

Кобили зикр аст, ки ҳамаи дастурҳои раҳнамунсози Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оид ба анҷом додани хайру саховат, дастгирии оилаҳои камбизоат, ятимону бепарасторон, сарфаю сариштакорӣ ва танзими маъракаву маросимҳо аз беҳтарин аҳкоми тарбиявии Қуръони карим ва ҳадисҳои набавӣ гирифта шуда, мақсад аз он ҳидояти мардум ба иљрои кори нек, ба роҳи пурсаодати зиндагӣ мебошад.

                                      Пушаймон нагардад кас аз кори нек,

                                       Накӯтар зи некӣ чӣ чиз аст нек?

МАҚОМИ ВОЛИДАЙН ДАР ТАЪЛИМУ ТАРБИЯИ ФАРЗАНД

Магистранти курси 2-юми шуъбаи таърихи ватании ИИГ ба номи академик Б.Искандарови АМИТ Қурбоншоев Аловатшо

МАҚОМИ ВОЛИДАЙН ДАР ТАЪЛИМУ ТАРБИЯИ ФАРЗАНД

(Дар ҳошияи мулоқоти  Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон мӯҳтарам Эмомалї Раҳмон бо фаъолон, намояндагони ҷомеа ва ходимони дини мамлакат санаи 9 марти соли 2024).

Ҳар дафъае, ки Пешвои миллат мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо фаъолон, зиёиён, равшанфикрон ва дигар табақаҳои аҳолии кишвар вохӯриву мулоқот баргузор менамояд, мо аз он як пайёме ва ё дастуре мегирем барои бунёди зиндагии имрӯзу фардо.

Дар мулоқоти навбатии худ Президенти мамлакат бо фаъолон, намояндагони ҷомеа ва ходимони дини мамлакат, ки санаи 9 марти соли равон баргузор гардид, дар бобати нақшу ҷойгоҳи падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд чандин маротиба таъкид ба таъкид гуфтаанд.  Аз ҷумла иброз доштанд: "Фарзандонамонро тавре тарбия намоем, ки дастгиру ғамхори мо бошанд, донишманд шаванд, соҳибмаърифат ва мутахассиси замони нав гардида, одобу ахлоқи ҳамидаи инсонӣ дошта бошанд".

Дар қисми дуюми моддаи 34-и Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон омадааст, ки «Падару модар барои таълиму тарбияи фарзандон масъул мебошанд». Тарбия намудани насли наврас дар рӯҳияи ватандӯстӣ, хештаншиносӣ ва арҷ гузоштан ба аркони ниёгон, ки ҳамарӯза дар суханрониҳои Президенти кишварамон садо медиҳад, сармашқи кори ҳаррӯзаи худ намоем ва аз он хулосаи зарурӣ бароварда насли наврасро дар ин рӯҳия тарбия намуда ба воя расонем.

Барои пурзӯр намудани масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд дар рӯҳияи инсондӯстӣ, ифтихори ватандорӣ, эҳтироми арзишҳои миллӣ, умумибашарӣ ва фарҳангӣ дар Љумҳурӣ қонуни миллие қабул ва мавриди амал қарор гирифт, ки масъулияти падару модарро дар таълиму тарбияи фарзанд дар сатҳи қонунгузорӣ танзим менамояд. Ин Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд” аст, ки 2-юми августи соли 2011 таҳти рақами № 762, кабул гардида, аз 6 боб ва 17 модда иборат аст ва имрӯз дар низоми қонунгузории Тоҷикистон аллакай мавқеи махсуси хешро пайдо кардааст.

Чи хеле ки дар қисми дуюми моддаи 5-и Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд” омадааст: "Вазифаи падару модар фароҳам овардани шароити моддӣ, молиявӣ, маънавӣ ва равонӣ дар таълиму тарбияи дурусти фарзанд мебошад", албатта ҳар як падару модар вазифадор аст то барои фарзандони худ шароити хуби зиндагӣ фароҳам оранд то аз ягон чиз танқисӣ накашанд, шароити хуби таҳсил фароҳам оваранд то соҳибкасбу соҳибмаълумот шаванд. Дар сурати хуб набудани шароит ё камчинӣ дар зиндагї ва соҳиб нагардидан ба донишу саводи зарурӣ фарзанд метавонад ба корҳои ношоям, яъне даст задан ба дуздӣ, шабгардӣ, бозиҳои компютерӣ ва дигару дигар, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикисон манъ кардааст, даст зананд.

Муҳаммад Ғаззолӣ дар ин хусус овардаанд: “Фарзанд амонат аст дар дасти падару модар ва дили фарзанд нафис асту нақшпазир, ҳар нақше, ки ба ӯ гузорӣ, чун мушк ба худ бигирад ва чун замин пок аст, ба саодати дину дунё расад, падару модар дар он савоб шарик бошанд. Агар тухми бадӣ афканӣ ва ӯро ба ҳолаш гузорӣ ва ба ҳарчӣ хоҳад, нишинад, ҳаргиз аз вай умеди некӣ макун”. Ва ё бузурге дар ҷое мефармояд: "Ба ҷои ба фарзандонатон чизҳое, ки худатон дар вақташ надоштаро харидорӣ кунед, беҳтар аст ба онҳо он чизеро таълим диҳед, ки ҳеҷ гоҳ ба шумо наомӯзондаанд".

Маҳз дар натиҷаи ба воя расонидани фарзандони солимфикр ва бедордил маънии зиндагии мо аён мегардад. Барои ба ин ҳадафҳо ноил шудан падару модарон бояд назоратро аз болои кору фаъолияти ҳаррӯзаи фарзандонаш ҷиддӣ ба роҳ монанд. Чунки ҳангоми аз таълиму тарбия дур мондан кӯдак метавонад ба оқибатҳои ногувор дучор гардад ва ҳатто ояндаи худро зери хатар гузорад.

Чуноне ки Пешвои миллат, Президенти мамлакат мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар баромадхои қаблиашон қайд намуда буданд: «Агар волидайн дар ин давра тарбияи кӯдакро масъалаи содда шуморанд ва дар тарбияи фарзанд саҳлангорӣ намоянд, аз кўдак рафтори дуруст, тани солим, ахлоқи ҳамидаро набояд интизор шавем".

Маҳз таҳкими оила, таълиму тарбияи наслҳои солиму соҳибмаърифат яке аз воситаҳои рушду нумӯи ҷомеа, мустаҳкамии қудрати мамлакат ва побарҷойии арзишҳои миллиамон ба шумор меравад. Мутаассифона, имрӯз баъзе падару модарон барои ба таълиму тарбия фаро гирифтани фарзандони худ монеъ мешаванд ва нисбати ҳаёту зиндагии онҳо беаҳамиятӣ зоҳир мекунанд. Ҳамаи ин бар он оварда мерасонад, ки кӯдакону наврасон ва ҷавонон даст ба амалҳои номатлуби ҳуқуқвайронкунию ҷиноятӣ зада, шомили ҳизбу ҳаракатҳои характери террористию экстремистидошта мешаванд.

Тибқи маълумоти мавҷуда дар се соли охир 24 нафар шаҳрвандони мо дар 10 кишвари дунё ба амалҳои террористӣ, аз ҷумла дар анбӯҳи одамон таркондани худ даст задаанд. Ин амалу рақамҳо барои мо хеле нигаронкунанда мебошанд ва дар ин росто каммасъулиятии баъзе аз падару модар ва омӯзгорон низ ба назар мерасад.

Дар суханрониашон Пешвои миллат дар бобати таҳрир ва ба талаботи замон љавобгў намудани қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд»-ро мувофиқи мақсад шуморид. Ин бори дигар моро водор месозад, ки моҳияти қонуни мазкурро байни аҳолӣ ташвиқу тарғиб намоем, то ки дар оянда волидайн барои рафъи ниёзҳои фарзандони худ саъйи худро дареғ надошта, барои муҳайё кардани шароити хуби таҳсил, омўхтани забонҳои хориҷӣ ва огоҳӣ аз дастовардҳои илмии муосир барномарезӣ кунанд.

Хулоса дар ин ҳолати ҳассос, ки илму технологияи муосир босуръат пеш рафта истодааст, беназорат гузоштани фарзандон ва бемасъулиятии волидайн бар зарари миллату ҷомеа ба ҳисоб меравад. Бояд ҳисси масъулиятнокии волидайн нисбати фарзандонашон бештар гардида, ин масоили зарурии даврон ба низом дароварда шавад ва ободиву осоиштагии ватану миллатамон таъмин гардад.