НУҚТАҲОИ КАЛИДИИ ПАЁМИ ПЕШВОИ МИЛЛАТ ДАР САМТИ ИҚТИСОДИ МАМЛАКАТ

ИСКАНДАРШОЕВА З.К.

Мудири шуъбаи тадқиқоти иҷтимоӣ-иқтисодии Бадахшони Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Б. Искандарови АМИТ                               

НУҚТАҲОИ КАЛИДИИ ПАЁМИ ПЕШВОИ МИЛЛАТ ДАР САМТИ ИҚТИСОДИ МАМЛАКАТ

Паёми имсолаи Пешвои миллат, дар замоне ироа гардид, ки кишвари азиизи мо, новобаста аз тамоми мушкилоти ҷаҳони муосир, ба шумули бӯҳронҳои шадиди сиёсӣ иҷтимоӣ ва иқтисодӣ, барои ҳар сокини кишвар як пайғом аз суботу шукуфоии кишвар мебошад.

Қабл аз ҳама, хотиронишон бояд шавад, ки хоҷагии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар солҳои аввали ба истиқлолияти комил расидани худ, бо сабабҳои зиёди дохиливу берунӣ, ба хусус кашмакашҳои дохилии таҳмилшуда, ба сатҳи сифр расонда шуд. Иқтисоди комилан вобастаи берун ва харобшуда, сатҳи таварруми ба 200% расонида шуда, аз кор бозмондани тамоми сохторҳои иқтисодӣ, ки ба худи боқӣ мондани он ҳамчун давлат таҳдидҳои воқеӣ ва ҷиддӣ овард. Дар чунин шароити аз ҳар ҷиҳат бӯҳронӣ шахсияте бо ватанпарастии хос бо садоқату шарофати хос ба сарзамини аҷдодӣ ва миллати бостонӣ, ба номи Эмомалӣ Раҳмон  вориди майдони сиёсат гардид. Ин шахсияти таърихӣ дар кӯтоҳтарин муддат  муввафақ шуд, ки кишварро аз нобудӣ ва миллатро аз парокандагӣ наҷот бахшад ва онро ба самти дунёи мутамаддин, ба самти истиқлолият, аз ҷумла истиқлолияти иқтисодӣ, дар такя бар мардуми фарҳангии худ раҳнамоӣ кунад. Дар илми иқтисод назарияи илмие ҳаст, ки тибқи он, барои ҳар гуна кишвар, ба хотири аз бӯҳронҳои шадиди сиёсиву иқтисодӣ берун омадан, ба муддати муайяни замонӣ, ки ҳадди ақали он 25 сол мебошад. Агар ба таърихи кӯтоҳи ҳаёти иқтисодии кишварамон дар замони истиқлолияти он назаре афканем, он нишон медиҳад, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон барои эҳё ва сипас рушди иқтисодии худ ҳанӯз ҳам танҳо 23 сол доштааст. Зеро то соли 2000 тамоми нерӯи ҳукумати кишвар масруфи ҳалли масоили сиёсӣ ва дохилӣ буд ва имкони пурра ба ҳаёти иқтисодии кишвар рӯ оварданро надошт. Вале сарфи назар аз норомиҳои дар дохили кишвар боқӣ монда, ки аз ҷониби душманони истиқлоллияту давлатдории худӣ, ҳар замон таҳрик мешуданд, роҳбарияти олии кишвар тавонист, вазифаҳои афзалиятноки иқтисоди худиро дар давлти худӣ, бо такя бар сокинони ватандӯсти худӣ мушаххас намояд, ҳадафҳои стратегии рушди онро муайян созад. Натиҷаи чунин роҳбарии оқилона буд, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон аз кишвари дорои иқтисоди заиф ва комилан мӯҳтоҷи кумакҳои берун, ба қатори кишварҳои дар ҳоли рушд дохил  ва дар сатҳи ҷаҳон яке аз кишварҳои ташаббускори лоиҳаҳои байналмилалӣ ҳам эътироф гардид.

Дар Паёми имсолаи Пешвои миллат, дар баробари бахшҳои дигари муҳими ҳаёти кишвар, ба рушди марҳилаи баъдии иқтисодӣ, дар вазъи мураккабшавии бесобиқаи вазъи ҷаҳони муосир, пайомадҳои зиёди дигари он, мақоми хос дорад.

Тавре аз Паём дарефтем, дар тамоми соҳаҳои ҳаёти ҷомеа пешравиҳои қобили зикр ба даст омаданд, ки афзоиши ММД ба 8,3%, иҷрои буҷети давлатӣ (102,5%), ташаккули “иқтисоди сабз, таъмини суръати миёнаи рушди иқтисоди миллӣ дар ҳаҷми 7,5% ва ғайра нишондодҳои макроиқтисоди он, намунаҳои умедворкунандаи устувории иқтисоди кишвар мебошанд. Ҳукумати кишвар, таҳти роҳбарии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тамоми неруву имконоти мавҷудаи худро ба ҳадафи ниҳоӣ, яъне ҳифзи дастовардҳои бесобиқаи замони кӯтоҳи истиқлолият ва таъмини зиндагии шоистаи сокинони он самт дода шудааст. Дар натиҷа, сатҳи камбизоатии мардум  дар муддати панҷ соли охир ба 21,2 фоиз расонда шуд, ки дар ояндаи кишвар яке аз масъалаҳои марказии Ҳукумати кишвар боқӣ мемонад.

Яке аз масъалаҳои муҳиме, ки дар рушди иқтисоди кишвар нақши хоси он  такроран таъкид шудааст, ин  рушди минбаъдаи сектори хусусӣ ва соҳибкорӣ мебошад. Пешвои миллат нақши ин секторро дар рушди иқтисоди кишвар хосатан зикр карда, бо дар назардошти мақоми хоси он дар рушди кишвар ва шуғли пурмаҳсули сокинони кишвар, дар мавриди аз байн бурдани монеаҳои мавҷудаи маъмуриву маснуӣ дар баробари он ба сохторҳои марбута дастурҳои мушаххас доданд.  

Соҳаи саноат ва инноватсия яке аз самтҳои асосиии иқтисоди миллӣ мушаххас гардидааст. Новобаста аз он ки кишвари кӯҳистони Тоҷикистон, то замони истиқлолят як ҷумҳурии аграрии дар самти тавлиди маводи хом мавқеъ дошт, роҳбарияти олии кишвар ба хулоса расиданд, ки дар сатҳи рақобати шадиди ҷаҳонӣ, таъмини рушди босуботи кишвар, ба хусус таъмини ояндаи он ҳамчун кишвари аз лиҳози иқтисодӣ мустақил танҳо бо ин сектор ғайриимкон аст. Аз ин рӯ барои соҳаи саноат ва инноватсия заминаҳои моддӣ ва ҳуқуқӣ фароҳам шуда, онро ҳамчун стратегияи миллӣ эълон карданд. Бо дар назардошти аҳамияти хоси он барои рушди ояндаи Тоҷикистони соҳибисиқлол солҳои 2022-2026-ро “Солҳои рушди саноат” эълон карданд, ки нишонаи дурандешии хирадмандонаи Пешвои миллат мебошад. Танҳо дар муддати ду соли охир дар мамлакат беш аз 1200 корхонаву коргоҳҳои нави истеҳсолӣ бо 11 ҳазор ҷойи корӣ таъсис дода шуданд, ки дар тӯли 28 соли охир ҳаҷми маҳсулоти саноатӣ 4,6 баробар зиёд шуд, аз ҷумла дар ҳафт соли охир ин нишондиҳанда ба 2,4 баробар афзуд, ки гувоҳи дурусти сиёсати иқтисодии Ҳукумати мамлакатро нишон медиҳад.

Пешвои миллат дар фарҷоми Паём бо садоқати хоси ватандорӣ ва мардумсолорӣ ба мардуми шарифи кишвар муроҷиат карданд, ки “Ман ба ҳисси баланди миллӣ, эҳсоси гарми ватандӯсти, нияти неку азми қатъӣ ва саъю талоши созандаи мардуми шарафманди Тоҷикистон эътимоди комил дорам.  Бо итминон изҳор менамоям, ки мо ҳама якҷо бо кору фаъолияти аҳлона Ватани азизамонро, хусусан, то ҷашни бузурги миллӣ – 35-солагии истиқлоли давлатӣ ободу зебо месозем, давлати соҳибистиқлоламонро пешрафта мегардонем ва эътибору обрӯи онро дар арсаи байналмилалӣ боз ҳам баланд мебардорем.”  

Паёми имсола ҳамчунон як навъи ҷамъбасти боз як соли ҳаёти Тоҷикистони мустақил ба тамоми сокинони дохилу хориҷ ва вазифаҳои нави дар баробари он қарор дошта мебошад. Аз ин рӯ ҳам Паёми имсола як раҳнамоии мукаммал барои ҳар сокини соҳибдавлат аст, ҳамзамон раҳнамоӣ барои баландтар бардоштани масъулияти ҳар фарди ҷомеа, ба хотирии ободонии бештари сарзамини аҷдодӣ ва масъулият дар баробари расидан ба ҳаёти шоистатари наслҳои кунунӣ ва ояндаи он мебошад.      

ПЕРОМУНИ ПАЁМИ ПЕШВОИ МИЛЛАТ

Броимшоева Муслима- ходими калони илмии шуъбаи забонҳои помирии Институти илмҳои гуманитарӣ ба номи Б. Искандаров

 ПЕРОМУНИПАЁМИ ПЕШВОИ МИЛЛАТ

Ҳамасола  ҳар як шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро чун ҳуҷҷати муқаддас ва тақдирсози миллӣ бо  умеду ормони  бепоён интизор мешавад, зеро пас аз ҳар Паёми Пешвои миллат, нақшаҳои зиёде барои пешрафту рушди ҳамаҷонибаи мамлакат тарҳрезӣ гардида, сол аз сол Тоҷикистон ба як мамлакати зебою тараққикарда табдил меёбад. Дар баробари   ин ҳаёт  ва шароити рўзгузаронии мардуми кишвар  низ беҳтар мешавад ва зисту зиндагонии шаҳрвандони мамлакакат низ  комилан беҳтар гардида,  бо ҷойҳои  нави корӣ  низ таъмин мешаванд.

Паёми Пешвои миллат дар баробари  ҳуҷҷати раҳнамоҳ   барои ободию созандагӣ ва пешрафту рушди мамлакат будан, ҳисси масъулиятшиносии ҳар як шаҳрванди кишварро баланд мебардорад. Ҳар як шаҳрванд низ барояш нақшаеро барои кору фаъолияташ тарҳрезӣ намуда, барои баланд бардоштани сатҳи ҳаёти худ ва наздиконаш кўшиш ба харҷ дода, барои мардум ва ободии диёраш саҳми арзанда мегузорад. 

Дар Паёми соли 2023 Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зикр намуданд, ки Тоҷикистон акнун мушкилиҳои зиёдро паси сар намуда, ба марҳидаи нави созандагию ободкориҳо расид. Ободию созандагӣ дар деҳаҳои дурдасти мамдакат низ ба роҳ монда шавад ва ҳар як сокини кишвар бояд дар ободию сабзгардонии мамалакатамон саҳмгузор бошад.  Танҳо одамони бомаърифат ва  боилму дониш суханони  Ҷаноби Олиро  сармашқи кору амали худ намуда,  аз рўйи он кору фаъолияташонро пеш бурда метавонанд. Бинобар ин Пешвои миллат қайд намуданд: «Вобаста ба ин, сатҳи рушд ва самаранокии истифодаи сармояи инсонӣ барои давлату Ҳукумат аҳаммияти аввалиндараҷа дорад.  Рушди сармояи инсонӣ омили калидии баланд бардоштани сатҳу сифат ва самаранокии соҳаҳои иҷтимоӣ, махсусан, маорифу тандурустӣ, илму инноватсия, инчунин, фаъолияти самараноки муассисаҳои илмӣ мебошад. Дар навбати худ, рушди илму маориф калиди пешрафти ҳамаи соҳаҳо ва омили муҳимтарини таъмин намудани ояндаи босуботи давлат ва фардои босаодати ҷомеа ба ҳисоб меравад. »

Имрўз  дар назди маорифчиён ва олимони тоҷик  масъалаи муҳими  боз ҳам беҳтар намудани таълиму тарбия ва ба роҳи ихтирокорию таҳқиқот раҳнамун намудани шогирдони болаёқат мебошад. Зеро барои пешрафти ҳамаи соҳаҳо ва ояндаи босуботи давлат мутахассисони бомаҳорат ва навовар заруранд.

    Баланд бардоштани маоши  маорифчиён яке аз иқдомҳои неки Президенти кишвар мебошад, зеро агар маорифчиён аз ҷиҳати моддӣ пурра таъмин бошанд, дилгармиашон ба касбу корашон зиёдтар гардида, сифати корашон боз беҳтар хоҳад шуд. Рушди ҳамаҷонибаи мамлакат ба маорифчиён вобастагии зич дорад, зеро танҳо шогирдони дурусттарбияёфтаи бодонишу бомаърифат, ватандўсту  меҳнатқарин ва навовар дар рушди илму ихтирокорӣ, пешрафти иқтисодиёти кишварашон, беҳтар намудани зиндагии ҳамватанонашон саҳми бориз хоҳанд гузошт.

    Пешвои миллат қайд менамоянд, ки  ҳамчунин, ташкили фаъолияти маҳаллу растаҳо ва гӯшаҳои ҳунармандӣ дар тамоми қаламрави мамлакат, аз ҷумла дар ҳамаи мағозаву бозорҳо ба роҳ мондани фурӯши маҳсулоти истеҳсоли ватанӣ, хусусан, маҳсулоту маснуоти ҳунарҳои мардумӣ масъалаҳое мебошанд, ки бояд зери назорати гурӯҳи корӣ қарор дода шаванд. Пас, барои инкишофи ҳунармандию косибӣ, рассомию бофандагӣ, дўзандагию кандакорӣ ва дигар ҳунарҳои мардумӣ тамоми шароитҳо муҳайё аст, танҳо иқдоми худи мардум зарур аст, ки омўзанду кору фаъолият намоянд ва ҳам корафтода ба мақсадаш ноил мегардаду ҳам соҳибкор ризқу рўзии ҳалолашро  пайдо мекунад.

    Дар замони муосир  бояд ҳар яки мо   суханони Пешвои Миллатро сармашқи  кори хеш намуда, барои пешбурди ҳаётамон саъю кўшиш намоем, зеро танҳо бо кўшишу ғайрат ва фаъолияти мунтазам дар ободию гулгулшукуфоии ватанамон саҳми хешро гузошта метавонем.

Яке аз кормандони пурмаҳсули шуъбаи таърих

Яке аз кормандони пурмаҳсули шуъбаи таърих, мардумшиносӣ ва бостоншиносии Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Б. Искандарови АМИТ Мамадшерзодшоев Умед Шозодамамадович бо Ифтихорномаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон  барои дастовардҳои илмӣ дар самти таҳқиқи мавзуи “Таърихи афкори илмӣ ва мактабҳои омӯзиши Бадахшон дар асрҳои XV-XIX” сарфароз гардид. Дар робита бо ин руйдоди муҳим Раёсат, ходимони илмӣ ва ҳамаи кормандони Институт Умед Шозодамамадовичро табрику таҳният намуда, хоҳони онанд, ки чунин ифтихорномаҳои пурарзиши ҷодаи илмро бештар сазовор гарданду, илми тоҷикро бо дастовардҳои арзишмандаш пурраву ғанӣ гардонанд.