САҲМИ АКАДЕМИК БОБОҶОН ҒАФУРОВ ДАР ОМӮЗИШИ МАДАНИЯТИ ХАЛҚИ ТОҶИК

           Қаҳрамони халқи тоҷик Академик Бобоҷон Ғафуров яке аз чеҳраҳои забардасти миллати тоҷик ба шумор рафта,  эшон ходими намоёни ҷамъиятӣ ва сиёсии Иттиҳоди Шуравӣ, шарқшинос, журналист ва муаррихи дақиқназар ба шумор рафта, дар кори муаррифӣ намудани таърих ва маданияти халқи тоҷик дар арсаи ҷаҳонӣ   саҳми босазо гузошта буданд.

            Афкори илмии академик Бобоҷон Ғафуровро мавриди омӯзиш қарор дода, маълум мегардад, ки ин донишманди бузург натанҳо таърихи халқи тоҷикро мавриди таҳқиқ қарор дода буданд, балки ӯ дар кори омӯзиши таърих ва фарҳанги миллатҳои дигари ҷаҳон низ саҳми босазо гузошта буданд. Мувофиқи иттилоъи олимони рус осори илмии академик Бобоҷон Ғафуров то ба 400 номгуй мерасад. Яъне ин олими забардаст дар баробари таълиф намудани китоби “Тоҷикон”, “Таърихи мухтасари халқи тоҷик” боз даҳҳо асарҳо ва мақолаҳои дигари  пурарзишро таълиф намуда буданд, тавассути онҳо натанҳо таърихи милати тоҷик балки таърихи миллатҳои дигарро низ ба ҷаҳониён муаррифӣ намуданд. Дар ин ҷо метавон чунин асарҳои ҷолиби ин олими варзидаро номбар кард: “Ал-Форобӣ дар таърихи фарҳанг”(1975), “Омӯзиши тамадунҳои Осиёи миёна”, “Искандари Мақдунӣ ва Шарқ”(1980) ва дигар ассарҳо.

            Вале тавре маълум аст, дар тули фаъолияти илмии худ академик Бобоҷон Ғафуров кӯшиш намудааст, бештар таърих ва фарҳанги миллати тоҷикро таҳқиқ намуда, ба ҷаҳониён муаррифӣ кунад. Чуноне ки аз таърих маълум мегардад, дар ибтидои солҳои Шӯравӣ дар Осиёи миёна ҷараёни пантуркистӣ рӯи кор омад, ки раҳбарони он таърих ва фарҳанги тоҷикро нодида мегирифтанд.  Ин масъала академик Бобоҷон Ғафуровро водор мекард, ки андешаҳои хатарноки пантуркистонро рад намуда, барои ҷаҳониён исбот кунад, ки дар Осиёи миёна дар баробари дигар миллатҳо як миллати куҳан бо номи тоҷик бо таърих ва фарҳанги бузург арзи ҳастӣ дорад ва онро набояд касе нодида бигирад ва ё таҳқир кунад. Олимони рус Н. Халфин ва П. Шаститко  ин масъаларо баррасӣ намуда,чунин зикр намудаанд: “Бобоҷон Ғафуров фаъолона ба муқобили он шахсоне мебаромад, ки онҳо саҳми миллати тоҷикро дар рушди тамадуни ҷаҳонӣ” нодида мегирифтанд.  Ба ин хотир академик Бобоҷон Ғафуров дар баробари монографияҳои бузургҳаҷми худ силсилаи мақолаҳои илмиро доир ба таърих ва фарҳанги миллати тоҷик таълиф намуда,онҳоро ба забонҳои русӣ ва дигар забонҳои урупоӣ ба нашр расониданд ва ҷаҳониёнро аз таърих ва фарҳанги тоҷик огоҳ намуданд.

            Дар ин замина академик Бобоҷон Ғафуров чунин мақолаҳои ҷолибро ба мисли “Фирдавсӣ- шӯҳрат ва фахри фарҳанги ҷаҳонӣ”,”Абу райҳон Муҳаммад ибни Аҳмад ал-Берунӣ”, “Амир Хусрави Деҳлавӣ ва достони ӯ “Ҳашт шаҳри биҳшт””, “Абу Наср ал-Форобӣ ва замони ӯ” ва “Шоири бузурги шарқ – Муҳаммад Иқбол”-ро таълиф мекунад.

            Масалан муаррих дар мақолааш ҳаёт ва осори Абулқосими Фирдавсиро таҳқиқ намуда, бо он мардуми оламро огоҳ мекунад, ки адабиёт ва забони форсӣ-тоҷикӣ дар асри 10 дар шаҳри Бухоро дар замони давлати Сомониён ташаккул ёфта, баъд ба кишварҳои дигари  ҳамҷавор густариш пайдо карда буд.    

            Дар мақолаи мазкур Академик Бобоҷон Ғафуров зикр мекунад, ки дар адабиёти ҷаҳон ба гурӯҳи асарҳое ки онҳо дорои ғояи бузурги миллӣ мебошанд “Махабхарата”, “Рамаяна”, “Илиада” ва “Одисея” дохил мешаванд, вале “Шоҳнома”-и Фирдавсӣ низ аз ин асарҳо ҳеҷ камӣ надошта, мумкин  аст аз лиҳози тасвири баъзе аз ғояҳои худ аз онҳо бартарӣ дорад.

            Бо ин андешаҳои ҷолиб академик  Бобоҷон Ғафуров иброз медорад, ки ҳеҷ кас ҳақ надорад, ки забони тоҷикӣ, адабиёти тоҷик ва фарҳанги тоҷикро заъиф бишуморад ва онро таҳқир кунад.   

            Ҳамчунин академик Бобоҷон Ғафуров дар ин мақола иттилоъ медиҳад дар асри 7 Эрон ва Осиёи миёна аз ҷониби арабҳо забт карда шуд, вале мардуми форсу тоҷик ҳеҷ гоҳ таърих ва фарҳанги худро  фаромӯш накард. Дар ин вазъи ногувор олимони тоҷик як ҷараёни навро бо номи шуубия ба вуҷуд оварданд,ки онҳо барои озод шудани халқҳои тоҷику форс аз зулми арабҳо мубориза мебурданд. Пайравони ҷараёни шуубия афсонаҳои қадими эронӣ ва бахшҳое аз Авасто ва осори паҳлавиро аз забони форсии миёна ба забони арабӣ тарҷума намуданд ва олами арабро бо маданияти эронӣ ошно намуданд.

            Дар мақолаи дигари худ академик Бобоҷон Ғафуров  “Абу Райҳон Муҳаммад ибни Аҳмад ал-Берунӣ” зикр мекунад, ки вақте ки 100 сол пеш дар Урупо китоби аввали Берунӣ бо номи “Хронологияи халқиятҳои қадим ” тарҷума шуд мардуми Урупо гумон мекарданд, ки Берунӣ фақат як муаррихи барҷаста ба ҳисоб меравад. Вале баъдтар вақте ки осори дигари Ал Берунӣ ба мисли “Китоб ат-Тафҳим” , “Осор ал- боқия” ва дигар асарҳои ин олим дар Урупо паҳн гардиданд, маълум гардид, ки Берунӣ дар баробари омӯхтани илми таърих дар рушди илми геология, математика, ҳандаса ва фалсафа, астрономия низ саҳми босазо гузошта буд. Ба ақидаи академик Бобоҷон Ғафуров Абурайҳон Берунӣ авалин олиме буд, ки аз замони худ хеле пеш рафта буд. Ӯ аввалин донишманде маҳсуб мешавад, ки бо формулаҳо дарозии атрофи заминро муайян кард. Берунӣ ақидаро доир ба эҳтимолияти давр задани замин дар гирди офтоб ва ивазшавии мавсимҳои солро пешниҳод намуданд.

            Андешаҳои худро доир ба афкори илмии Бобоҷон Ғафуровро ба охир расонида,бояд иброз дошт, ки академик Бобоҷон Ғафуров яке аз бузургтарин ходимони сиёсӣ ва ҷамъиятӣ ва олими забардаст ба шумор мерафт, ки дар омӯзиши таърих ва фарҳанги миллати тоҷик ва ҳамчунин муаррифии ин фарҳанги қавӣ ба ҷаҳониён саҳми беандоза гузошта буданд. 

Умед Мамадшерзодшоев

Ходими илмии шуъбаи таърих ва мардумшинсии

 Институти илмҳои гуманитарии АМИТ

акс:            https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D1%84%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2,_%D0%91%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD_%D0%93%D0%B0%D1%84%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87    

Азорабеков Сардорбек рўзи мавлуд доранд.

Имрўз яке аз чеҳраҳои шинохтаи илм, номзади илмҳои филологӣ, ходими калони илмии шуъбаи фолклор ва адабиёти Бадахшони Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Б. Искандарови АМИТ Азорабеков Сардорбек рўзи мавлуд доранд. Ба ин муносибат аҳли кормандони Институти номбурда устоди гиромиро муборакбод намуда, барояш сиҳату саломатӣ, умри дарозу ризқи фароз, неруи тоза ва дастовардҳои навро таманно медорем. Дар фаъолияти илмиатон комёбиҳои нав ва фатҳи қуллаҳои баландтаринро орзу дорем. Бигзор, ҳамеша солиму сарбаланд ва фирўз бошед!

ТАФАККУРИ НАВОВАРОНА ВА РУШДИ ХУДШИНОСӢ (чанд ҷумла дар рӯзи таваллуди профессор Варқа Дӯстович Охонниёзов)

       Ҳар сол ният мекунам, то дар рӯзи зодрӯзи устод Варқа Дӯстович чанд калимаро бо риштаи муҳаббат дӯзам ва лоақал як аз сад хизмаҳои ӯро барои илм ва барои шахсан худам баён намоям, мутаассифона, серкорӣ баҳона, аммо норасоии баёну нотавонии қалам асос мегарданду муддатҳост, ки ин нияту орзӯро ба зодрӯзҳои баъдина вогузор мекунам. Имрӯз худро хеле нороҳат эҳсос кардам, зеро 30 сол мешавад, ки бо устод Варқа Дӯстович шиносоӣ дорему ҳарчанд ин шиносоӣ аз зинаи шогирдиву устодӣ то ба мақоми дӯстиву бародарӣ расида бошад ҳам, ҳанӯз ҳам ҳаққи шогирдиямро бо сипосномае напардохтаам. Сӣ сол пеш, сентябри соли 1993 дар курси якуми факултаи таъриху филология таҳсиламонро оғоз намудем ва аввалин дарсу аввалин имтиҳону аввалин баҳоро аз устод гирифта будам. Баҳои аъло гирифтан аз фанни назмшиносӣ бо имзои устод Варқа Охониёзов Дӯстович равзанаи тасаввурамро васеъ ва андешаи аълохониро дар майнаам пазонд. Имрӯзҳо ҳеч тасаввур карда наметавонам, ки устод ҷавони 28 сола буданд ва ин қадар ваҷоҳату шаҳомат доштанд. Ҳам акнун метавон хулоса кард, ки агарчанд китоб сарчашмаи илму дониш аст, аммо ба ирсӣ будани тафаккури илмӣ эътимод зиёдтар мегардад.

     Насли он солҳо, махсусан филологҳо, агар дар боби яке аз беҳтарин ва донишмандтарин муаллимон сухане ба забон оваранд, ба ҳақ, номи устод Варқа Дӯстович дар садри ин мақом қарор мегирад. Ҷавондокторони илм аз мутаассилини солҳои навадум Абдулназарзода Абдулназар, Отамбек Мастибеков, Назархудо Дастамбуем, Дагихудо Дагиев, Вафо Навкаров, Султонбек Ақсақолов, Сафина Абодуллоева ва даҳҳо номзадони илми дигар дурустии ин суханро тасдиқ мекунанд, ки маҳз тарзи муносибату муошират ва бархӯрди хосса бо донишҷӯёну такя ба усули омӯзиши ҷадид таҳаввули тоза дар равиши тарбияту таълим падид оварда, дар доираи танги кӯҳсори дур аз марказ ҷаҳонбинии филологии донишљўёнро васеъ, муҳаббатро ба ин риштаи муҳим гарм ва дар ибтидои таъсиси Донишгоҳи давлатии Хоруғ ба номи М.Назаршоев васоиле фароҳам сохт ва ҷастгоҳи устоди донишгоҳиро чунон баланд бардошт, ки сазовортарин адабиётшиносону забоншиносон ба ин даргоҳи илму маърифат ҷалб гардиданд.

      Тарк кардани донишгоҳ ба иллати кӯчидан ба пойтахти кишвар зарбаи сахте ба риштаи филология буд ва бояд иқрор шуд, ки ин факулта то ба ҳол аз ҳамон эътибору эътироф бенасиб аст. Ҳарчанд профессор Варқа Дӯстович зоҳиран аз ин Донишгоҳ берун шуданд, аммо асари мустақими нақши ӯ ва таълими ӯ дар ёди тамоми шогирдон ҳамчунон зинда ва боқӣ аст ва шахсияташро ҳанӯз ҳам меситоянд.   

      Устод Варқа Дӯстович дар баробари он ки муаллими комилу камназиранду дар фазоили ахлоқӣ каммонанд, олими соҳибназар мебошанд. Мавсуф мақолаҳои мутааддиди илмӣ ва асарҳои пурарзиш дар мавзуоти мухталифи риштаи адабиётшиносӣ таълифу нашр намудааст, ки дар ниҳояти устодӣ танзим шудаанд. Ҳосили ҳавсала, ишқ ва алоқаи шадиди устод ба адабиёти гузаштаву муосири тоҷик асарҳои зерин ҳастанд, ки то ба имрӯз аз нӯги қалами ӯ таровидаанд: “Берангӣ - хосияти Офаридгор” (2010), “Мафҳум ва рамзи рангҳо дар назми классикии форсии тоҷикӣ” (2010), “Нодир Шанбезода ва адабиёти муосири тоҷик” (2012), “Пайдоиш ва ташаккули шеъри муаллифӣ ба забонҳои помирӣ” (2017), “Таърихи адабиёти форсии тоҷикӣ дар Бадахшон” (2022), “Таҳаввули адабиёти Бадахшон  дар замони Истиқлол” (2023).

    Профессор Варқа Дӯстович аз нахустин адабиётшиносони тоҷик мебошад, ки равзанаи баҳс ба рӯи мавзуи ранг ва мафҳуму рамзи он дар назми классикии форсии тоҷикӣ кушудаанд. Бояд изҳор дошт, ки масъалаи рамз ва мавқеи ранг дар адабиёти классикии форсии тоҷикӣ ба ҳайси пажӯҳиши алоҳидаи мураттаб танҳо дар асарҳои профессор Варқа Дӯстович “Берангӣ - хосияти Офаридгор” ва “Мафҳум ва рамзи рангҳо дар назми классикии форсии тоҷикӣ” дида мешавад ва то ба имрӯз на дар илми адабиётшиносӣ ва на дар илмҳои равоншиносии тоҷик мавриди таҳлили назари пажӯҳишгарон қарор дода шудааст. Ҳангоми баррасии масъалаҳои дар ин ду асари фавқуззикр баёнёфта, кас ба чунин хулоса меояд, ки чӣ қадар асрори нокушуда дар самти дарки афкори гузаштагони мо ҳанӯз вуҷуд дорад ва чӣ миқдор аз онро метавон бо кушодани розу рамзи рангҳо ба даст овард. Дар пешгуфторе ба унвони “Заминаи нави баҳси илмӣ”, ки барои асари “Берангӣ - хосияти Офаридгор” соли 2010 навиштаам, низ таъкид гардидааст, ки масъалаи мавриди баҳси ин ду асар омӯзиши рамзи рангҳоро дар таърихи тамаддун, хоса адабиёти тоҷик ҳамчун рушди афкори фалсафиву зебопарастии мардумони ориёиасл, ба тариқи аз сода ба мураккаб, пешниҳод ва муаррифӣ менамояд. Муаллиф таҳлили рамзи навъҳои ранг дар таърихи тафаккури ақвоми эрониасл ва дастрас намудани мафоҳими онҳо барои хонандагон ва махсусан, насли наврасро яке аз муҳимтарин воситаҳо барои пешбурди ҷомеаи навини тоҷик ва рушди дарки худшиносӣ медонад. Аз хулосаҳои алоҳидаи ҳар қисмати ин асар бармеояд, ки таҳлили муносибати табақаҳо, гурӯҳҳо ва доираҳои адабӣ дар муддатҳои муайяни таърихӣ ба рангҳо ва мафоҳими рамзии онҳо боиси кушоиши гиреҳбандҳои илмҳои дигар, амсоли таърих, фалсафа, зебошиносӣ, одамшиносӣ, равоншиносӣ, санъаткорӣ, забону адабиётшиносӣ мегардад. Ба изҳори Варқа Дӯстович рамзи рангҳо дар осори адибони классикии форсии тоҷикӣ ифшогари дарк ва фаҳмҳои равонии онҳост. Аз ин рӯ, таҳлили масъалаи мазкур барои илми равоншиносӣ ва аниқ намудани афкори ҳаётшиносии ин ё он давра маводи арзишмандро пешниҳод мекунад. Профессор Варқа Охонниёзов бо баёни муҳимтарин масоили баҳс барои мавзуи зикршуда ва роҳнамоии шогирдон барои давом додани ҳалли ҳазорҳо масъалаи дигар вобаст ба мафҳум ва рамзи рангҳо дар адабиёт дари мактаби рангшиносӣ дар адабиётро ба рӯи муҳаққиқону ҳаводорони минбаъда кушода, роҳро ҳамвор намудааст.

       Устод Варқа Дӯстович яке аз шоирони ширинсухан ба забони шуғнонӣ мебошад. Баҳс дар бораи ҳунари шоирии устод ин ҷо бамаврид нест, аммо ба як ҷумла метавон хулоса кард, ки Варқа Дӯстович дар ин самт ягона шогирди сазовори устод Нодир Шанбезода буда, шоириро ба ин забон аз як ҳунари пӯшида ба муносибати амалӣ бо дигар шаклҳои ҳаёти ҷамъиятӣ пайванд дода, дар байни садҳо шоирони ба забонҳои маҳаллӣ таълифнамуда ҳанӯз ҳам ягонаест, ки шеъри ӯ бе имзояш баёнгари қудрати тахайюлаш мебошад.

       Устод Варқа Дӯстович дар масъалаи тадқиқу таҳлили анвои мухталифи каломи бадеӣ ба забонҳои помирӣ асари алоҳида таълиф намуда, заминаҳои пайдоиш ва омилҳои устуворшавии шеъри муаллифиро ба ин забонҳо муайян намудааст. Монографияи “Пайдоиш ва ташаккули шеъри муаллифӣ ба забонҳои помирӣ (дар мисоли гурӯҳи забонҳои шуғнонӣ-рӯшонӣ)” аз нахустин таҳқиқоти ҷиддии илмиест, ки ба ин мавзуъ ихтисос дода шудааст. Муаллиф дар бахши аввали ин асар заминаҳои пайдоиши шеъри таълифӣ ба забонҳои маҳаллиро мавриди пажӯҳиш қарор дода, пас аз баррасии назми шифоҳии помиризабони Бадахшон ва пардохтан ба таҳлили вижагиҳои сабкиву адабии намунаҳои фолклорӣ, дар қисмати охирони боби аввал перомуни мавқеъ, мақом ва манзалати адабиёти форсии тоҷикӣ дар Бадахшон сухан ронда, нақши боризи назми тоҷикӣ дар ҳаёти маданӣ-адабии мардуми Бадахшонро таъкид ва таъсири мустақими он ба ашъори таълифии помиризабонро баръало муайян намудааст.  Бахши аввали боби дуюми асар ба омилҳои пайдоиши шеъри муаллифӣ марбут буда, муаллиф пас аз баррасии мавзуи мазкур дар бахши дуюм ҳолу фаъолияти эҷодии нахустин таълифгарони шеъри помиризабонро ба риштаи таҳлил мекашад. Дар бахшҳои сеюму чаҳоруми ин боб вижагиҳои калом, хусусиятҳои жанрӣ ва масъалаҳои поэтикаи назми таълифӣ ва мазмуну мундариҷаи ин ашъор ба ихтисор муаррифӣ гардидааст.

      Профессор Варқа Дӯстович асари алоҳида ба шарҳу баррасии фаъолияти давлативу эҷодии яке аз пурмаҳсултарин шоирону донишмандони адабиёти муосири тоҷик - Нодир Шанбезода бахшидааст. Китоби “Нодир Шанбезода ва адабиёти муосири тоҷик” нахустин асарест дар адабиётшиносии муосири мо, ки ба таври ҷомеъ ва куллӣ ба баррасии муҳимтарин масъалаҳои илми адабиётшиносӣ, таҳлили дурусту беғаразонаи адабиёти даврони Шӯравӣ, хизматҳои Нодир Шанбезода барои адабиёти тоҷик ва ҷомеаи он замон ва таъкиди арҷгузории аниқу беғаразона ба ҷойгоҳи ин шахсияти маъруф дар таърихи фарҳанги муосири мо ихтисос ёфтааст.

          Дар солҳои охир устод Варқа Дӯстович ба таҳқиқи таърихи адабиёти форсии тоҷикӣ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон машғул буда, аз ҷумла асари “Таърихи адабиёти форсии тоҷикӣ дар Бадахшон” аз муҳимтарин таълифоти солҳои охир маҳсуб меёбад. Ба таъкиди муаллифи асар маҳз адабиёти форсии тоҷикӣ тафаккури бадеӣ ва андешаи зебоишиносии сокинони ин сарзаминро ташаккул дода, бо вижагиҳои мундариҷавию шаклии худ аз дигар манотиқ фарқ дорад. Дуруст аст, ки имрӯз омӯзиши ҳаматарафаи таърихи адабиёти форсии тоҷикӣ дар ин минтақа боиси дарки пурраи аҳаммияти он дар ташаккули ҳувияти миллӣ ва худшиносии фардии сокинони он гардида, мавқеи адибони Бадахшон дар рушду нумӯи адабиёти муосири тоҷик мунсифона нишон дода мешавад. Муаллифи асар бо такя ба навиштаҳои таърихии мутанаввеъ ва манобеъву заминаҳои мухталиф ба яке аз марказҳои куҳан будани Бадахшон таъкид дошта, навиштаҳои аз садаи ҳафтуми мелодӣ то гузоришҳои қарни бистро таҳлил ва бар авзои таърихиву ҷуғрофиёӣ ва фарҳангии Бадахшон равшанӣ меандозад. Ин асар имрӯз ба ҳайси муҳимтарин сарчашмаи илмӣ дар шинохти этимологияи Помиру Бадахшон, ки бар бунёди асноду мадорик устувор гардидааст, шинохта шуда, мансубияти милливу махсусиятҳои фарҳангии маскунони Бадахшонро баррасӣ ва зарурату мушкилоти омӯзиши таърихи пайдоиш ва таҳаввули адабиёти форсии тоҷикӣ дар Бадахшонро нишон ва ҳамчунин сарчашмаҳои интишори адабиёти мазкур дар ин минтақаро баён менамояд ва ба илова,  ба шеваи бисёр ҷолибу хонданӣ таълиф ёфтааст.

            Чанд рӯз пеш як асари дигари устод Варқа Дӯстович, ки таълифи он бисёр муҳим ва саривақтӣ ҳисобида мешавад, мусаммо ба “Таҳаввули адабиёти Бадахшон дар даврони Истиқлолият” мебошад. Ин асар аз нахустин иқдомот дар омӯзиши адабиёти навини тоҷик дар замони соҳибистиқлолӣ ба шумор рафта, ба қисмати адабиёти тоҷик дар ҳудуди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ихтисос ёфта, бори аввал мавзуъҳои адабиёти навини тоҷик, ки ба Истиқлолияти давлатӣ ва Ваҳдати миллӣ марбут ҳастанд, ба баррасии илмӣ кашида мешаванд. Пажӯҳиши мазкур аз се бахши аслӣ ташкил шудааст, ки дар он ҷойгоҳ ва ҳадафи мафоҳими Истиқлол ва Ваҳдат, муқаддасоти давлатӣ, арзишҳои миллӣ, таҳаввулоти иқтисодию фарҳангӣ, футуҳот ва бузургтарин сукунатгоҳҳо, тағйири симои шаҳрҳову рустоҳо ва монанди он дар адабиёт, ба вижа дар шеъри шоирони Бадахшон, ба таври комил ва ҷомеъ мавриди таҳлил қарор гирифтааст. Бахши аслии таҳқиқ ба шарҳ ва тамҷид аз мавқеият, мақом, тасвири шахсият ва фидокориҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Раҳбари давлат Эмомалӣ Раҳмон дар фароянди халоқият ихтисос дорад, ки дар шеъри шоирони Бадахшон инъикос ёфтааст.

            Профессор Охонниёзов Варқа Дӯстович дар доираҳои илмии ҷумҳурӣ олими шӯҳратёфта аст ва ниёз ба муаррифӣ надорад. Қасди мо аз ин чанд ҷумла на муаррифии осори таълифнамудаи устоду на таърифи шахсияти ӯ аст, балки хитоб ба худам, ки ҳар як асари арзишмандашонро бояд хонду ба алоҳидагиву ба ҷиддият баррасӣ кард. Аз ин рӯ, баҳс дар бораи осори илмиву ашъори ӯ фурсати зиёд мехоҳад ва бо ин чанд ишораи кӯтоҳ ба фаъолияти эҷодии устод Варқа Дӯстович метавон хулоса кард, ки мавсуф яке аз пуркортарину донишмандтарин олимони муосир аст ва ҳарчанд дар камоли эҷодию офарандагӣ қарор дорад, бо таълифоти то ҳол кардааш дар илми адабиётшиносии тоҷик асари амиқ аз худ ба ҷой гузошта, бо тарбияи шогирдоне, ки зери роҳбариву роҳнамоии ӯ корҳои илмиашонро дифоъ намудаанд, соҳибмактабе аст шинохташуда ва имрӯз ба арзиши қаламиву фикрии худ дар таҳаввули осори илмии муосир аз пешгомон маҳсуб меёбад.

            Устод Варқа Дӯстович имрӯз зодрӯз доранд. Дуоямон ин аст, ки он вусъати фикру баландпарвозии андешаеро, ки Ҳақтаоло ба ӯ арзонӣ доштааст, то ба сад ҳамроҳӣ бикунанд ва роҳи умрашон ҳамеша ҳамвор, осмони сарашон пурситораву равшан ва рӯзгорашон пурбаракат бимонад.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         ҚАЛАНДАРИЁН Ҳоким Сафар