Рӯзи Модарон муборак бод!

Қаландариён Ҳоким Сафар, директори Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Б.Искандарови АМИТ, д.и.фил.

 

Бонувону модарони азизу меҳрубон!

Хушбахтии занҳо пирӯзии мардон аст!

Гӯянд, ки мардҳо аз кадом ҷиҳате, ки худро барои занҳо нишон надиҳанд, занҳо шавҳарҳои худро ба панҷ гурӯҳ ҷудо мекунанд: хайрият шавҳари ман зебо асту сарватманд; хайрият шавҳари ман зебо аст; хайрият шавҳари ман бой аст; хайрият шавҳари ман арақхӯр нест ва ба гурӯҳи панҷум ва ғайраҳо дохил мешаванд.  

            Банда, ки хайрият ба қатори «ва ғайраҳо» дохилам, дар рӯзи муқаддаси МОДАРОН дуогӯям, ки вожаҳои бо ҳарфи «М» амсоли модар доштану модар шудан, меҳрварзу меҳрубон будану муҳаббат варзидану муҳофизи ҳаёт доштан, мардозмову мардафган будан, моҳталъату меҳрдавлату меҳандӯсту миллатпарвар будан муддатулумру муддатулмадид муждагонии малики мулку мамлакатро Молики мутало барои кулли модарон арзонӣ намояд.

            Бошад, ки Худованд сафи бонувони соҳибному модарони соҳибқиронро афзун гардонад!

            Имрӯзҳо дар тамоми дунё раванди мақоми волову боло пайдо кардани ҷинси латиф бисёр назаррас аст. Барои чанд насли охир шояд ин баҳс нав бошад, аммо дар таърих дар адвори мухталиф сарчашмаҳо аз модаршоҳӣ зиёд сухан мекунанд. 

            Мувофиқи ривоёту афсонаҳои ба истилоҳ модаршоҳӣ, занҳо аз аввал бар мардон ҳукмронӣ мекарданд. Занон риш доштанду мардони кӯдаконро мемаконданд. Шикор вазифаи зан буд, ҳукмронӣ бар ҷомеа низ ба уҳдаи зан буд. Мардон гӯянд эътироз намуданд, ришҳои занонро ба зӯрӣ аз худ карданд ва синаҳояшонро ба онҳо доданд. Аз ин ба баъд қудрат ба дасти мардон меафтад.

            Ин албатта, ривояте беш нест, аммо барои баъзе муҳаққиқон далели мавҷуд будани даврони модаршоҳиро қавӣ мегардонад. Яъне баҳс дар бораи ду давра меравад – пеш аз интиқоли риш ва баъд. Ва чун «ҷаҳон ҳамеша чу чашмест гирдгардон аст» такрори таърих ногузир нест.

            Дувум, мавҷуд будани давраи модаршоҳиро ба он иллат пайваст мекунанд, ки замоне дар байни баъзе халқиятҳо институти бисёршавҳарӣ маъмул буду машҳур.

            Севум, модаршоҳӣ барои он вуҷуд дошт, ки дар баъзе қавмиятҳову халқиятҳо модаргаройиро нигоҳ доштанд.

            Чаҳорум, модаршоҳӣ аз он сабаб гӯянд вуҷуд дошт, ки баъзе халқиятҳо дар таърихашон анъанаҳои тӯйи занон бо занон доштанд.

            Панҷум, дар шароити муносибатҳои ҷинсии номуносиб кӯдакон танҳо модаронашонро мешинохтанд, муайян кардани падарон          и худ ғайриимкон буд, аз ин рӯ боигарӣ ва унвонҳо тавассути хати зан интиқол дода мешуд. Пас, касе, ки сарватро интиқол медиҳад, қудрат ӯ дорад.

            Имрӯз дар ҷомеаи мо сухан аз баланд бардоштани мақоми зан-модар меравад. Албатта, ин на ба хотири он ки афзалияту бартарият байни ду ҷинс маълум гардаду лаҷоми якеро бар дигаре дод.  Аммо тақозои ҷомеа чунин аст. Биеёд доварӣ кунем ва биёед ба тарбияи танҳо кӯдакони худ назар афканем. Чӣ гуна онҳо калон мешаванд ва дарси тарбияро аз кӣ мегиранд? Дар синни пешазмактабӣ ба боғча мераванд, дар зери тарбияи мураббиён ташаккул меёбанд. Мураббиён киҳоянд? Албатта, занон! Баъд кӯдак ба мактаб меравад. Ҳаштод андар сади муаллимон киҳоянд? Албатта, занон! Маълум мешавад, ки мард аз хурдӣ, бал аз тифлӣ ба зан тобеъ шудан мегирад. Тарбияти шахсият тобеи зан ташаккул меёбад. Аммо вақте ки кӯдак ҳамеша ва дар ҳама чиз одат кардааст, ки ба зан итоат кунад, пас ӯ барои худ зани мувофиқ меҷӯяд. Зани хашмгин, аксар вақт мардонасифат ва бо иродаи қавӣ. Ва он гоҳ, ки зан мегирад, модари писар норизоёна савол медиҳад, ки канӣ нишонаҳои мардиат ва афсӯсхӯрон ёд аз мардони гузашта мекунад. Ноогоҳ аз он ки ин ҳам аз нутфаи ҳамон куҳанмардон аст, аммо дар тарбияи занон ба воя расидааст.

            Кӯдак, ки оянда лаҷоми давлатдорӣ дар дасти ӯст, маълумотро тавассути нусхабардорӣ мегирад. Чун нусхаи асл зан-модар аст, ба ҷинси латиф мақому манзалати бештар додан тақозои замони муосир аст. Чун зан-модар рукни хонаи ҳастӣ аст, ҳатман бояд фазилатоин бошаду аз фазлу камолу фазлу фитнат баҳраманд.

            Бонувони хушлиқову модарони дилсафо!

            Боре марде назди Худо омад ва гуфт, ки ӯ танҳо хеле дилгир шудааст. Пас Худо ба ӯ ваъда дод, ки ба ӯ занеро меофарад. Чун Худо дарк кард, ки барои офаридани зан маводе дар даст надорад, занро аз гармии нурҳои офтобу нозукии насиби тобистон, бӯйи садбарги шукуфону зебогии қуву фазли гурба биофарид. Худованд чун дид, ки ин махлуқи офаридаи ӯ ниҳоят идеалӣ аст, ба вуҷуди ӯ номунтазамии бод, борони тунду макри рӯбоҳ, қасосгирии занбӯру хунукии сангу ҳирси наҳангро низ илова мекунад. Дар натиҷа зани воқеӣ ба дунё меояд. Худо ба он мард муроҷиат карда мегӯяд: Онро ҳамон тавр ки ҳаст, бигиред ва саъй накунед то дубора онро бисозед. Дуруст аст, ки ӯ дигарнашавандааст.

            Мард аз зан мепурсад, ки чи мушкилӣ доред? Ҷавоб медиҳад, ки агар ту набудӣ, ҳеҷ мушкилие намедоштам. Дуогӯям, то мардҳо ҳеч мушкилие надошта бошанд, то бонувони модарон дар зери сояи баракату бахти онҳо ҳамеша шукуфон бимонанд. Бонувонро мегӯянд, ки на дурахши алмоси гарданаш зебо мекунад, балки дурахши хушбахтӣ дар чашмонаш. Илоҳо, ҳамеша нурҳои чашмони шумо – бонувону модарони дилсӯзу дамсоз - афрӯзандаи қалбҳои мо бошад.

            Хуҷаставу бобаракат бод ҷашнатон!!!                        

            Бузургмарди адаби форсии тољикӣ Ҳаким Абулқосими Фирдавсӣ дар ду мисраъ тамоми арзандатарин сифотеро, ки Зан-Модар бояд дошта бошад, пайи хам чидаанд:  

Хирадманду бо донишу нозу шарм,

Сухан гуфтани хубу овои нарм.

Дуогӯям, ки хамеша чарххои зиндагӣ дар хонаводаи ҳар яки шумо бо низому тартиб дар гардиш биафтанд ва хар як ҷинси латиф, хар хубчехраи зариф ва ҳар модари шариф хирадманд бошаду бо фахму дониш бошаду соҳибнозу соҳибшарм бошаду гуфтори хубу овози мулоиму нарм дошта бошад, то мисли имрӯз гули лабханди мо - мардхо ҳамеша шукуфон бимонад.

  Субхгоҳон духтарон ба 4 намуд тақсим мешаванд:

1. Бигузор худамро ороиш надиҳам, аммо хоб кунам.
2. Бигузор худамро ороиш надиҳам, аммо субҳона хӯрам.

3.Бигузор хоб накунам, хӯрок нахӯрам, аммо худамро ороиш диҳам.

4. Бигузор ҳама ҷо дер кунам, аммо хоб мекунам, субҳона мехӯрам ва худамро орову торо медиҳам!

Мо – мардҳо бисёр дӯст медорем занонеро, ки хоболуд набошанд, сер бошанду зебо бошанд.

Муборак бошад ин ҷашн бар Шумо, ҳамеша зебо бимонед! Ба ќавле чун субҳ бархезед ва дар оина нигоҳ мекунед, бо овози баланд бигӯед: Ман ҳамеша 18 сола ҳастам. Ин боқимонда солҳо ҳама собиқаи кориам!

Бори дигар муборак боду фархунда ҷашни модарону бонувон!    

  

 

           

 

             

 

 

 

Муфассал ...

МОДАР - ГАНҶИНАИ БЕБАҲО ВА САРЧАШМАИ ҲАСТИИ ИНСОН

МОДАР - ГАНҶИНАИ БЕБАҲО ВА САРЧАШМАИ ҲАСТИИ ИНСОН

Модар модар о шири сафедам додӣ.

Дунё ба умед асту умедам додӣ.

 

   Зан-Модар муҷассамаи гӯёи зиндагӣ ва ширинтарин лафз дар забони одамӣ мебошад. Модар оғози зиндагӣ, олами эъҷоз, меҳвари умр ва маъбади меҳру вафост. Модар шахси муқаддас аст. Вақте, ки симои ӯ пеши назар меояд, аз чашмони ӯ, аз тамоми ҳастии вай нур меборад. Ин нур роҳи ояндаи ҳаётамонро равшан месозад. Зан-модар офарандаи ҳаёту мамот буда, аз ҳама қиматтарину азизтарин шахс дар олами ҳастӣ мебошад. Меҳри беҳамтои модар ба мисли хуршеди олам аст, ки ба тамоми олам саховатмандона нур мепошад, ишқи поки модар ба мисоли чашмаҳои пурҷушест, ки дашту биёбонро гулистоне мекунад. Ширинтарину гуворотарин ва азизтарин сухан ин модар мебошад. Сини инсон чанде ки набошад, хоҳ 5 хоҳ 50, барои ӯ модар-навозишу нигоҳи вай зарур аст. Ва ҳар қадаре, ки муҳаббати кас ба модар зиёд бошад, ҳаёт ҳамон қадар фараҳбахшу дурахшон аст.

   Модар дар ҳама ҳолат чӣ ҳозиру ғоиб пайваста дар ёди фарзанд аст. Оромиву сиҳатӣ ва хушгуфтории фарзандро дида меболад ва шод мегардад. Аҷаб дунёи рангину қашанге доранд, модарон.

   Зиндагӣ худ шеър аст, ки ба аллаи модар ибтидо гирифта, бо номи он хотима меёбад. Ана ҳамин бузургию шаҳомати ўро ба назар гирифта модарро тимсоли Ватан медонанд. Ҳар фарзанде, ки қимати модарро донад, бо дуояш хушбахттарини олам мегардад. Дасти дуои модар калиди дари хушбахтии мост.

   Меҳри модари мушфиқу ғамхор барои ҳар як фарзанд аз оғӯши гаҳвора ва айёми тифлӣ оғоз ёфта, ӯро то лаҳзаҳои вопасини умр раҳнамоӣ мекунад ва мадору қувват медиҳад. Яъне, бӯи биҳиштии модар ва лаззати шири поку сафедаш аз машоми фарзанд ҳаргиз фаромӯш намегардад. Ҳусну зебоӣ, лутфу меҳрубонӣ, бузургдиливу сарсупурдагии ӯ ҷиҳати амну субот, оромиву рушд, рисолати офаридгорӣ аз сифатҳоест, ки аз зан ба аҳли башар расидааст. Пешрафту тараққиёт, шукуфоиву зебоии ҷомеаро бе ширкату нақши Зан-Модар тасаввур кардан амрест маҳол.

   Саҳми зан-модар дар беҳдошти ҳаёт, таълиму тарбия, солимии ҷисмонӣ ва маънавӣ, ҳифзи ҳуқуқ ва озодиҳои шаҳрвандон, таҳкими пойдевори асосии сулҳу субот ва рушди Тоҷикистон хеле барҷаста мебошад, чунки дар баробари рисолати модарию ҳамсарӣ, рисолати роҳбарӣ, тарбияи камолоти маънию ахлоқии аҳли ҷомеа дар баробари мардон, ба уҳдаи зан-модар низ гузошта шудааст.

   Бале, Зан – Модар сарчашмаи меҳру вафо, олиҳаи зебои рамзи ишқи ҷовидонӣ, нахустин муррабӣ мебошад. Модар аввалин суханҳо ва гузоштани нахустин қадамҳоро ба тифлаш меомӯзад. Беҳуда нагуфтаанд, ки волотарин гавҳари дунё танҳо модар аст.

Имрӯзҳо пешрафти дилхоҳ соҳаро бе иштироки занону духтарон тасаввур кардан ғайриимкон аст. Бо дастгирии бевоситаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон занону духтарон дар ҷомеа мақоми хосса пайдо кардаанд ва дар тамоми соҳаҳо кору фаъолияти назаррас менамоянд. Боиси ифтихор аст, ки Сарвари давлат меҳнати занону духтаронро қадр карда, нисбати фаъолияти эшон назари нек дорад ва андешаву афкор, қобилияту истеъдод ва садоқату ҷасорати ҳар як нафарро дарк мекунанд. Бо ташаббусҳои наҷибонаи Пешвои миллат солҳои охир мардум ба ин масъала бо диди нав, бо назари тоза менигаранд. Занҳо имкони аз хона берун шудан ва ё ба ягон кори давлатӣ машғул шуданро надоштанд.

 

Муфассал ...

Зиндагӣ зебост, аммо зеби ин дунё зан аст

Тошмамадова Ф. – докторант (Phd)-и шуъбаи фолклор ва адабиёти Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Б.Искандарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон

 

Зиндагӣ зебост, аммо зеби ин дунё зан аст

Зан, пурбаҳотарин неъмати олам, сарчашмаи меҳри беандоза, олиҳимматтарин шахс дар тамоми ҷаҳон аст. Зери ин мафҳум тимсоли шахсе аён мегардад, ки барои тасвири шаҳомату бузургиаш сухан кардан хеле душвор аст. Вай мўъҷизаи осмонӣ, ёри бовофо, замири пур аз муҳаббат ва офаринандаи фарзанд мебошад. Солимии Зан бойгарии давлат ва қувваи ҳаракатдиҳандаи ҷомае аст.

Бояд зикр намуд, ки Асосгузори Сулҳу Ваҳдат Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пайваста дар баромадҳои худ мақоми занро дар ҷомеаи кунунӣ чунин баҳогузорӣ карданд: «Беҳуда нест, ки бузургони олам дар назди қадру манзалати Зан-Модар сари таъзим фуруд оварда, эътироф кардаанд, ки ў вақеан бо як даст гаҳвора ва бо дасти дигар сайёраро меҷунбонад. Дар ҳақиқат, мақому мартабаи Зан дар ҷомеае, ки худро пешрафтаву мутамаддин мешуморад, басо арзанда ва баланд аст».

Зан ҳаётбахшандаи инсоният буда, дар тўли ҳаёташ онро ҳамроҳӣ мекунад. Зан-Модар диле беҳамто дорад, ки ба ҳамаи шабзиндадориҳо ва бедориҳояш нигоҳ накарда, аз рўзи таваллуди кўдак шуруъ карда то ба воя расондану ҳатто тамоми ҳаёт нигарону дар ташвиши ҷигарбандонаш мемонад. Ин ҳам аз он шаҳодат медиҳад, ки Зан-Модар дорои як қувваи беинтиҳое аст, ки ҳеҷ тамомие надорад. Дар баробари қувваи нотакрораш Худованд дар дили ин ҷинси латиф меҳру муҳаббати беандоза насиб кардааст. Он ҳам меҳру муҳаббати модарона дар нисбати фарзанд аст. Модар дар зиндагии фарзандаш як раҳнамо аст, ўро аз баду неки ҷаҳон огоҳ месозаду ба роҳи саҳеҳу дуруст раҳнамо мекунад. Модар ба мисли замин яктост ва муҳаббати ў барои мо фарзандон ҷовидона аст.

Дар ин бора Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон чунин қайд кардаанд: «Ба ўҳдаи Зан-Модар, ки меҳвари асосии ҳар хонадон аст, аз рўзи азал вазифаи муқаддас ва басо масъулиятнок-тарбияи инсони нав ва дар ниҳоди вай ҷойгир намудани ахлоқи ҳамида, шавқат ва муҳаббат, эҳсоси ватанпарварию миллатдўстӣ, қудрати созандагию офаридагорӣ гузошта шудааст». Пас мо – занону модарон вазифаи муҳиму пурифтихоре бар душ дорем, ки ояндаи ҷомеаамон аз он вобастагии зич дорад. Аз суханони Пешвои миллат бар меояд, ки сулҳу суботи Ватанамон, пешрафти иҷтимоӣ ва иқтисодии давлат, оромиву осудагии оилаҳоямон ба диду андешаи мо, ба таҳсилоту пешрафти худи мо Занон-Модарон алоқаманд аст. Зеро ҳамаи ин чиз таъсири мустақиман дар тарбияи фарзандонамон, ки ояндаи Ватан дар дасти онҳост, хоҳад расонид.

Яке аз мутаффакирони ҷаҳон Самуел дар ин бора гуфтаанд:  «Агар касе барои одил будани Худо аз ман далеле бихоҳад, ба ў ҷавоб хоҳам дод: Беҳтарин нишона ва равшантарин ояти инояти Худованд дар ҳаққи мо офариниши зан аст».

Зан-Модар ҷонбахшандаи насли башарият буда, дар ҷаҳон беназиру такрорнашуданӣ мебошад. Мо бояд бар он бикўшем, ки ҳеҷ вақт дили нозуки модарронро нашканему онҳоро ноумед накунем. Саъю талош бар он дорем, ки Занон-Модарон ҳамеша шоду хандон ва дар паҳлуи мо сиҳату саломат бошанд. Зиндагии фарзанд ва дар умум гўем зиндагии инсоният дар будани Зан-Модар маънӣ дораду рангу равиши ҳаёт маънои умқтареро касб мекунад.

Зиндагӣ зебост, аммо зеби ин дунё зан аст,

Машъали оинадору шамъи маҳфилҳо зан аст.

Дар тариқи ишқ мардонанд гоҳе булҳавас,

То нафасҳои пасини ишқ побарҷо зан аст.

Рузи Модарон ва бонувону хоҳарон муборак!

Занону модарони муҳтарами Ватанамон Тоҷикистон! Иҷозат фармоед Шуморо бо фаро расидани мавсими баҳор ва омад омади Иди Модарон табрик намуда дар ҳаққатон дуо кунам, ки ҳамеша сиҳату саломат, шоду хушбахт, зебову барно монеду, баракати дастонатон рӯз аз рӯз зиёд шаваду аз қудуми Шумо Ватани азизамон дурахшону шукуфон гардад. Иди бонувон муборак бод! 

Муфассал ...