“Пиряхҳои Тоҷикистон на танҳо манбаи бузурги оби дарёҳои Осиёи Марказӣ ба шумор мераванд, балки дар нигоҳдории устувории иқлими минтақа нақши калидиро иҷро намуда, барои ҳифзи иҷлими глобалӣ низ аҳамияти муҳим доранд...Умед дорам,ки ҷомеаи ҷаҳонӣ дар татбиқи саривақтии ҳадафу уҳдадориҳои марбут ба обу иқлим бахусус ҳифзи пиряхҳо ва истифодаи босамару оқилонаи об беш аз пеш талош хоҳад кард.”- аз суханронии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар конфронси байналмилалии сатҳи баланд оид ба ҳифзи пиряхҳо. (30.05.2025)

     Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар конфронси байналмилалии сатҳи баланд оид ба ҳифзи пиряхҳо ин неъмати Тоҷикистонро дар баробари манбаи бузурги обии минтақа будан, ҳамзамон нигоҳдорандаи устувории иқлим маънидод намуданд. Пирях ва обҳои аз он ҷорришаванда сарвати бебаҳои табиати Тоҷикистон мебошанд ва таъкиди Приезиденти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон низ ба аҳли ҷаҳон бар он аст, ки ин сарвати табииӣ тоҷикон, ки талаботи тамоми мардумони минтақаро қонеъ менамояд бояд дар дастҷамъи ҳифз шуда, обҳо оқилона ҳифз карда шаванд.

     Нисбат ба ин сарватҳои бузурги миллат-пирях ва об дар Тоҷикистон эҳтироми хосаи хурду бузург ҳувайдост. Ин арҷгузорӣ нахуст аз фарҳанги пурғановати гузаштагони миллати тоҷик сарманша мегирад ва баъдан ташаббусҳои ҷаҳонии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нисбат ба обу пирях низ таъсиргузори ин фаҳмишу аррзишҳо мебошнд. Андар бузургии ин ду неъмат дар эҷодиёти шифоҳии мардум ва маълумотҳои хаттиву адабиётҳо панду андарзу шеъру тарона, гуфторҳову васфномаҳои бешумор арзи ҳастӣ доранд . Яке аз чунин вассофони ободии диёр ва тараннумгари обҳои сарзамин шоири халқии Ҷумҳурии Тоҷикистон Мирсаид Миршакар мебошад,ки зода ва тарбиятёфтаи куҳистони Ватан буда, аз обҳои мусаффои сарзамин илҳомгирифта мебошад. Дар ашъори ӯ васфи дарёҳову чашмасорон ва рудҳои Тоҷикистон мавқеи хоса доранд. Мирсаид Миршакар дар асри гузашта (1912-1993 ) зиндагӣ, кору фаъолият дошт ва чун фарзанди дурандеш, шоири тавоно, инсони заҳматписанд муҳимияти ин неъмати беназири табиат-обро дарк намуда, нақши онро дар пешбурди ҳаёт ва ояндадорӣ бо маҳорати баланд ба қалам додааст. Чунин тасвирҳо дар эҷодиёти шоир бешумор астанд, вале мо тараннуми бузургии руди Вахшро дар ашъори шоир мавриди таҳлил қарор медиҳем.

     Мирсаид Миршакар зодаи макони чашмасорони Ватан, фарзанди Боми Ҷаҳон мебошад. Дар миёни куҳҳои гардунрас ба воя расида, аз заҳмату талошҳои одам дар роҳи пайдо намудани ризқу рузии ҳалол басо огоҳ буд. Камзаминии минтақаи куҳӣ, кандани руду ҷуйборҳо баҳри ҳосилнокии заминро шоҳид буд. Қадру манзалати обшорону дарёву рудҳои ватанро хуб медонист. Ин аст, ки шеърҳояш дар худ зебогии диёр ва меҳру самимиятро нисбат ба обу хоки сарзамин таҷассумгар мебошанд. Шоир даҳҳо шеъру достонро ба дарёву рудҳои Ватанаш бахшидааст ва ҷонбахшии ин неъмати беҳамтои табиатро бараъло эҳсос ва дарк намудааст.Яке аз чунин додагиҳои бузурги табиати Ватан дарёи Вахш мебошад, ки дар ашъори шоир мавқеи муҳим дорад. Инчунин ҳузури шоир дар раванди сохтмони иншоот дар дарёи Вахш ба ашъори ӯ таъсири созгор намудааст. Тули солҳои 1932- 1934      Мирсаид Миршакар аз ҷониби Кумитаи марказии ҷавонони Тоҷикистон ба сохтмони Канали бузурги Вахш барои кор фиристонда мешавад . Дар ин ҷо Мирсаид Миршакар ба ҳайси сармуҳаррири рузномаи “Зарбдори сохтмони Вахш” кор карда, мафтуни Вахши нозанин мегардад.

Вахш

Маънии номи туро эй руди Вахш

Ҳар касе аз руи ақлу фаҳми худ

Шарҳ дод.

Он яке “ваҳшӣ” туро номида буд,

Дигаре “пурхашм”,

Сеюм “бадниҳод”...

Бишнав аз ман маъниятро :

-Руди Вахш-

Ганҷбахшу

Хайрбахшу

Нурбахш!

     Дар эҷодиёти шоир мавқеи дарёву рудҳои Ватан басо моҳирона тасвир шудаанд, вале дарёи Панҷ, ки аз қуллаҳои осмонбуси зодгоҳи шоир оғоз меёбад ва дарёи Вахш, ки сарманшаи даҳҳо ободкориҳост, дар ашъори Мирсаид Миршакар ҷойгоҳи махсусро доранд. Бо ҳар як ҷараёну мавҷҳои пуртуғёни дарёи Панҷ, ки пайваста аз санг ба санге ҷаҳида, ҳамеша дар ҷушу хуруш аст, шоир аз хурдӣ ошноӣ дошт, аммо дарёи Вахш, ки ҳастии ин об ҷонбахшандаи пахтазорону боғоти кишвар аст, шоирро зимни фаъолияти эҷодияш мафтуни худ гардонида буд. Ба ҳар ду дарё шеъру достонҳои зиёд бахшидааст. Ҳангоми сармуҳаррири рузномаи “Зарбдори сохтмони Вахш” кор карданаш Мирсаид Миршакар на танҳо ҳамчун эҷодкор,балки ба ҳайси коргари оддӣ низ фаъолият дошта, бо заҳматкашон ҳамсуҳбат гардида, маълумоти бештаре гирифта, худи Вахшро сарчашмаи илҳоми хеш ном бурдааст.

Сарчашмаи илҳоми ман

Вахш, эй сарчашмаи илҳоми ман,

Руди қудратбахшу неъматбахши ман.

Ҳамчу фарзанди ту дар базми сухан

Гул кунад ҳарфам чу гуям :-Вахши ман!

...Шод мегардам, бубинам лаҳзае

Мавҷҳои шуху хушнуди туро.

Ҷуш зан ! Дилдодаю дил бастаям

Мавҷҳои хашмолуди туро ..

Ифтихори Тоҷикистон руди Вахш

Мавҷ зан! Дар мавҷҳоят зиндагист!

     Шоир Вахшро на танҳо сарчашмаи илҳоми худ ва мояи ифтихор ном бурдааст, балки дар шеъри дигар маҳбубияти беинтиҳои худро ба ин дарё изҳор дошта, Вахшро дорои неруи пурқудрат маънидод менамояд.Қудрати дарёро дар сероб намудани даштҳои ташналаб, ҷон бахшидани лолазорону ранг бахшиданиҳои табиат баён месозад. Дар ашъори шоир Вахш –офарандаи неругоҳҳо, тавлидкунандаи барқ аст. Имрузҳо дар даврони соҳибистиқлолии Ватан низ дарёи Вахш ин рисолати табииӣ худро бештар амалӣ намуда истодааст. Шоир ғановати табиати Ватанро дар ҷушу туғёни оби Вахш мебинад. Ин маъни дар шеъри “Нағз мебинам туро” бо ихлоси бепоён тасвир гардидааст.

Нағз мебинам туро

Руди шухи тунду тези куҳсор

Нағз мебинам туро!

Қодир туӣ! бе вуҷудат хира ранги лолазор.

Пеш рав!

Дар интизорат Гэс-ҳо

Даштҳои ташналаб дар интизор.

Аз ту тобистони мо серу ғанист

Аз ту гулпуш ҳаст айёми баҳор ...

Бозистодан барои туст марг

Пеш рав, бо наъра хурда печутоб.

Ҳар чӣ садди шоҳроҳат гар шавад

Маҳву нобудаш намо чун инқилоб.

Нағз мебинам туро...

     Дар шеъри дигар гуиё имрузи ҳастии Вахш тасвир шуда бошад, на Вахши як аср пеш. Хизматҳои ин дарёи дар ҳақиқат таърихӣ барои Ватан муҳим ва беназир аст. Имрузҳо низ хизмати ин дарёи нурбахш ва муҳимияти он натанҳо барои сокинони Тоҷикистон, балки минтақаи Осиёи Марказӣ бағоят калон аст.

Коргар

....То шавад ободтар шаҳру деҳот,

Рузгори мо равад то боз пеш,

Нури дил-афруз меорам ба даст,

Гавҳаросо аз дили дарёи хеш

Давлатам гуфто, ки бандам роҳи Вахш,

Ҳамчу фарзанди падар бастам камар.

Медиҳам гар ваъда меорам ба ҷо

Аз раҳи сидқу сафо чун коргар.

     Фаслҳо мегузаранд. Наслҳо ба воя мерасанд, танҳо Вахш ҳамоно дар зери боду борону офтоб бо беқарории худ ҷараён дорад. Ҳамоно дар хизмати одамон аст ва ин оби Ватан баракат дорад , ҳусни зиндагиро зеботар менамояд.

 

     Асосгузори Сулҳу Ваҳдаҳти миллӣ, Пешвои миллат, Президнети Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон бемуболиға яке аз шахсиятҳои бузурги таърихи халқи тоҷик маҳсуб меёбад. Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз марзи шахсияти миллӣ берун баромада, аллакай чун шахсияти сатҳи байналмилалӣ шуҳрати ҷаҳонӣ пайдо намудаанд.

     Фаъолияти сиёсатмадори барҷаста Эмомалӣ Раҳмон дар арсаи байналхалқӣ ва дохилӣ баррасии васееро талаб мекунад. Ба арсаи сиёсат омадани эшон дар таърихи навини халқи тоҷик падидаи нодире буд,ки ватанпарасте дар шароити душвор ба майдон омад, дар гирудори ҳаводиси мураккаб обу тоб ёфт ва бошандагони Тоҷикистон соҳиби Пешвои миллат гардиданд. Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ҳайси симои барҷастаи сиёсӣ аз ҷониби сиёсатмадорони сатҳи ҷаҳонӣ эътироф гардидааст.

     Академик Евгений Примаков дар бораи сарвари кишвари мо навишта буд: « Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон солҳои зиёдест, ки роҳбарии ҷумҳуриашро ба зимма дорад ва мамлакатро бо роҳи дуруст бурд. Ҳамчунин вай дар муътадилсозии авзои дохилӣ мусодат намуд».

     Президенти Федератсияи Россия Владимир Путин хизматҳои Эмомали Раҳмонро ҳамчун намуна барои роҳбарони халқҳову мамолики дигар таъкид намуда гуфта буд: « Эмомалӣ Раҳмон яке аз симоҳои барҷаста буда,дар байни сиёсатмадорони ИДМ мавқеи намоёнро ишғол мекунад. Ин беҳуда нест. Тамоми ҷидду чаҳди ў аз он шаҳодат медиҳад, ки дар Тоҷикистон раванди сулҳ тавре пойдор аст,ки назираш дар ҳеҷ мамлакате, ки чунин вазъияти муташанич дошт, дида намешуд. Ҳар он чӣ оиди ин масъала дар Тоҷикистон амалӣ гардидааст, мисоли хубест барои биёр халқҳову мамолики дигар».

     Метавон даҳҳо иқтибоси дигарро аз сиёсатмадорони сатҳи ҷаҳонӣ дар бораи Пешвои муаззами миллат овард, ки шуҳрати ҷаҳонӣ ва фаълияти пурсамари эшонро дар арсаи байналмилалӣ нишон медиҳанд.

     Лозим ба ёдоварист, ки баргузор гардидани иҷлосияи шонздаҳуми Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Хуҷанди бостонӣ ва ба сари кудрат омадани Эмомалӣ Раҳмон руйдоди тақдирсозе буд, ки миллати тоҷикро аз вартаи бўҳронӣ раҳо сохта, тамомияти арзии кишвар, ваҳдати миллӣ ва бунёди давлатдории тоҷиконро дар охири қарни XX таъмин намуд. Истиқрори Сулҳ ва Ваҳдати миллӣ муҳимтарин омиле буд, ки соҳибистиқлолӣ ва ҳувияти кишвари моро ҳамчун давлати миллӣ ва пояяҳои давлатсозии миллиро устувор сохт.

     Тоҷикистон бо чеҳраи хоси фарҳангии худ ба ҳайси давлати миллӣ ба арсаи муносиботи байналхалқӣ ворид гардида, бо роҳи инкишофи ботадриҷи иқтисодию иҷтимоӣ қадам ба қадам ба сўи рушд ва бунёди давлати дунявӣ ва ҳуқуқбунёд гом мебардорад. Барои рушди босуботи иқтисоди миллӣ замина ва шароити мусоид ба вуҷуд омада, баҳри боло бурдани сатҳи зиндагии мардум шароити муайяне фароҳам омад. Ҳадафҳои стратегии рушди иқтисодӣ ва иҷтимоии мамлакат муайян гардида, дар ин замина корҳои бузурге дар самтҳои аз бунбасти коммуникатсионӣ раҳо намудани мамлакат, ба даст овардани истиқлолияти энергетикӣ ва таъмини амнияти озуқаворӣ анҷом дода шудаанд.

     Вақте сухан аз истиқрори Сулҳу субот ва Ваҳдат меравад, қабл аз ҳама мо бояд омилҳоеро муаян намоем, ки дар истиқрори Сулҳу Ваҳдати миллӣ ва раванди созандагю бунёдкорӣ нақши ҳалкунанда бозидаанд. Метавон чанде аз муҳимтарин омилҳоро дар раванди истиқрори сулҳи тоҷикон номбар кард, ҳар кадоме аз онҳо нақши муайянеро дар давраи тақдирсози кишвар ифо намудаанд ва ҳар кадоме аз инҳо барасии ҷудогонаро талаб мекунад. Маъмулан, дар ин замина се омили муҳимтаринро метавон зикр кард.

Якум, омили шахсият, ки мақоми шахсияти Асосгузори Сулҳу Ваҳдат, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон мўҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар раванди барқарорсозии сулҳ ва мусолиҳаи миллӣ ба ду омили дар зер номбаршуда баробар аст ва дар баъзе мавридҳо нақши ҳалкунандаро низ бозида буд.

Дуюм, омили айнӣ, ки ба иродаи халқи тоҷик ва табиати сулҳофарини ў иртиботи мустақим дошта, сиёсати оштии миллиро пайгирона ҷонибдорӣ намуд;

Сеюм, омили байналмилалӣ, ки ба сиёсати сулҳҷўёнаи кишварҳое вобастагӣ дошт, ки дар барқарор намудани сулҳ дар сарзамини тоҷикон манфиатдор буданд ва ҳар кадоме аз ин кишварҳо дар истиқрор ва бе бозгашт намудани сулҳ саҳми арзандае гузоштаанд.

     Муссалам аст, ки шахсият дар раванди просесси мураккаб ва тақдирсози сиёсӣ масъулияти бузурге ба дўш дорад. Комёбӣ дар раванди сиёсӣ аз бисёр ҷиҳат ба кордонӣ, мулоҳизакорӣ, дилсўзӣ, фарҳанги сиёсӣ ва кору амали шахсият вобаста аст.

     Тавре маълум аст, Тоҷикистон бо кишвари ҳамсояи ҷангзада Афғонистон дар тули зиёда аз ҳазор километр сарҳад дорад. Ҳифзи сарҳад заиф шуда буд ва табиист, ки дар даврони бўҳронӣ ва пурфоҷиа, ки тақдири халқ дар вартаи парешонӣ ва ноумедӣ афтода буд, ба чунин шахсияте зарурат пайдо шуд, ки халқро бо амал ва кору фаъолияти пурсамари худба ояндаи нек умедвор созад. Ба шахсияте зарурат пайдо шуд, ки фалсафаи сулҳ ва оштии миллиро дар ниҳод ва қалби ҳар як сокини Тоҷикистон парвариш намояд. Сиёсати мусолиҳаро чӣ дар арсаи бйналмилалӣ ва чӣ дар дохили кишвар ташвиқу тарғиб намояд. Дар он рӯзҳои муқовимати мусаллаҳона, ки боварии мардум нисбат ба ҳамдигар то дараҷае коста шуда буд, шахсияте лозим буд, ки ҷони худро ба хатар гузошта, чун сарвари кишвар ҳамаро бо як чашм дида, ҳарфи созиш, ифоқа, уҳувват, бародарӣ ва сабру таҳаммулро шиори худ қарор дода, умеду бовариро барои ояндаи нек дар зеҳну тафаккури ҳар як сокини Тоҷикистони ҷангзада ба вуҷуд орад. Бешубҳа, бо боварии том ҳар як шаҳрванди Тоҷикистон ин гуна шахсиятро дар симои Сарвари ҷавони давлат, мўҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пайдо намуд.

     Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон бо азму талоши ватандорӣ, бо масъулияти олӣ ва ҷасорати бузурги сиёсӣ дар даврони бўҳронии Тоҷикистон ва барои халқ хеле вазнин ва пурташвиш ба сари ҳокимият омад. Ў масъулияти бузургеро бар дўш гирифт, ки аз он тақдири ояндаи давлати ҷавони миллӣ вобастагӣ дошт. Барои президент дар баробари масъулият ҷасорати бузурге низ дозим буд, ки дар чунин давраи вазнин зимоми давлатдориро ба даст гирад.

     Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро он вақт лозим буд, ки борҳо ҳаёти худро ба хатар гузошта, ба нуқоти доғи ҷумҳурӣ сафар намояд. Хати маши сулҳофаринии худро ба мардум расонад. Таваҷҷўҳ ва дили мардуми озурдахотирро нисбати сиёсати давлати марказӣ гарм намуда, тафаккури оштӣ ва созишро дар ҷомеъа бедор созад ва таҳким бахшад. Ҷомеаи дар он давра парешон ва ба манотиқи муқовимат табдилёфтаи ҷанубу шарқи Тоҷикистон таҳти таъсир ва нуфузи ғояҳои мухталифи сиёсӣ қарор дошт. Бо давлати марказӣ робитаи камтар доштанд, роҳҳо ва купрукҳо хароб гардида буданд. Як қисми мардум аз фаъолияти ҳукумати марказӣ иттилооти каме дар ихтиёр доштанд. Боварии як қисми қишри ҷомеа низ бар асари бесарусомониҳо нисбат ба ҳукумат коста шуда буд. Дар ҳамин гунна шароити бўҳронӣ танҳо шахсияте метавонист, то ғояи асосии худро ғояи сулҳ эълон намояд, мардумро сарҷамъ кунад ва дар ақлу зеҳни ҳар як сокини кишвар рўҳияи созандагию бунёдкорӣ ва ифтхори ватандориро бедор намояд. Аз иҷрои ин вазифаи бузург ва пурмасъулият Эмомалӣ Раҳмон ба хубӣ баромад. Аз ин рӯ, халқ дар шахсияти ў роҳбар ва сарвари олиҳиммати худро пайдо намуд. Шахсияти Эмомалӣ Раҳмон тимсоли ифтихори ватандорӣ барои мардум табдил ёфт ва иродаи мардумро дар истиқрори сулҳ ва пиёда намудани сиёсати мусолиҳаи миллӣ ба таҳриқ овард, зеҳни мардумро дигаргун сохт ва иродаи ўро ҷанбаи созандагию бунёдкорӣ дод.

     Чеҳраи сиёсии шахсият дар давраҳои мухталифи таърихӣ бо шеваю усулҳои гуногун таборуз меёбад. Баъзан кор ва заҳмати бунёдкоронаи халқ ба мақоми шахс вобаста дониста мешавад. Аз сўи дигар комёбиҳои назарраси и ё он кишварро ба ин ё он шахсият нисбат дода, дар натиҷа шахсияти роҳбар ба дараҷае бардошта мешавад, ки ҳатто аз заминаи воқеӣ дур шуда, ба дараҷаи ғайритабии расонда мешавад ва дар ҷомеа тафаккури шахспарастӣ зуҳур мекунад. Вале нақши шахсияти Эмомалӣ Раҳмон бо кору фаъолияти амалии худ чун лидери эътирофшудаи умумимиллӣ чӣ дар дохили кишвар ва чӣ дар арсаи ҷаҳонӣ маъруфият пайдо намуд. Ўро зиндагӣ ва вазъи мушаххаси таърихӣ-сиёсӣ ба майдон овард. Ўро вазъияти мураккаб обу тоб дод, нерў ва қобилияти роҳбарии ўро чун лидерӣ умумимиллӣ инкишоф дод. Халқ дар симои Эмомалӣ Раҳмон сарвареро дарёфт, ки дорои ҷасорати бузург ва иродаи мустаҳкам ва дар айни замон дорои дилсўзии хоса мебошад, ки ин сифатҳои сиёсатмадорӣ ва инчунин дили бебоку беғаши ба ҳайси сиёсатмадори дилсоф, некбин, тозафикр аз назари ҷомеаи байналмиллалӣ низ дур намонд.

     Вазъи фалокатбори даврони ҷанги шаҳрвандӣ, ки ҷанбаи маҳалгароӣ низ дошт, зарурати зуҳури лидери умумимиллиро ба вуҷуд овард. Хусусияти хоси ҷуғрофии Тоҷикистон, ҳайати этникии аҳолии он, рўҳия ва тафаккури қабилгароӣ ва маҳалчигӣ, низоми пештараи тотолитарӣ ба зуҳури лидери умумимиллӣ монеъ мегардиданд. Лозим ба ёдоварист, ки зуҳури дидери умумимиллӣ аз бисёр ҷиҳат ба сифатҳои шахсии сарварон низ вобастагӣ дорад. Сифатҳои шахсии роҳбар аз назари мардум бояд дур намонад. Халқ лидери худро бояд хуб донад. Ба кори ў, ба фаъолияти амалии ў баҳо дода тавонад. Аз тарафи дигар зуҳури лидери умумимиллӣ ба тафаккури миллӣ ва ифтихороти миллӣ иртибот дорад. Зеро ифтихори миллӣ, ки дар муҳаббат ба Ватан ва таъриху фарҳанги он зоҳир мегардад, дар даврони соҳибистиқлол гардидани кишвар то андозае инкишоф ёфт ва барои рушди тафаккури умумимиллӣ дар ҷомеа заминаи муаян ба вуҷуд омад. Аз ин рў тафаккури умумимиллӣ метавонад, лидери умумимиллиро тарбия намояд.

     Бояд гуфт, ки лидери умумимиллӣ дар навбати худ шахсияти байналмилалист. Ва имрўз бо боварии том гуфта метавонем, ки Эмомалӣ Раҳмон сарвари умумимиллии Тоҷикистон маҳсуб гардида, аз ҷониби тамоми ақшори ҷомеа, намояндагони халқу миллатҳои сокинони Тоҷикистон, аъзо ва ҷонибдорони созмону аҳзоби мухталифи сиёсӣ эътироф гардидааст.

Эмомалӣ Раҳмон шахсияти тозанумўе гардид дар фазои сиёсии Тоҷикистон ва давлатҳои муштаракулманофеъ. / аз байни он қишри ҷомеа ба майдон омад, ки дар замони Шўравӣ дар мақомоти болоии ҳизбу ҳукумат кор накардааст. Аз ин рў шахси мустақил ва дар айни ҳол бо мардум наздиктар аст. Ва тобеи гурўҳҳои мухталифи мақомоти пештараи боло ва номенклатураи болоии ҳизби ҳукмрони вақт робитаи наздик надорад. Бинобар ин дар тасмимгириҳои худ комилан мустақил аст. Симои нуронӣ, суханронӣ, хоксорӣ, таваҷҷўҳи аҳли ҷомеаро ҳамвора ба тарафи ў бештар ҷалб менамуд.

      Дар давраи муқовимати қувваҳои мухталиф шахсияти Эмомалӣ Раҳмон на танҳо барои ҷонибдорони давлат, балки барои мухолифини ҳамонвақта низ ҷолиби таваҷҷўҳ ва дастгирӣ буд. Роҳбарони ҷониби мухолифин дар симои Эмомалӣ Раҳмон шахсеро пайдо намуданд, ки бо ў музокира намудан мумкин аст, зеро ў мухолифинро на душман, балки ҳамватанони худ ҳисоб кард, ақоиди сиёсии онҳоро эҳтиром намуда, барои бозкушоии гиреҳҳои мухолифат саъю талош варзид.

Ибрати шахсӣ, ҳусни ният, масъулиятшиносӣ, муқаддас шинохтани манофеи давлату миллат, тафаккури умумимиллӣ, пойбанди арзишҳои демократӣ, эътрофи ғояҳои гуногуни сиёсӣ ва гуногунандешӣ дар ҷомеа, ки аз ҷониби Эмомалӣ Раҳмон зоҳир мегардиданд, ба рўҳия ва тафаккури собиқ мухолифин низ таъсир расонданд.

Истиқрор ва таҳкими Ваҳдати миллӣ самтҳои муҳимми ҳаёти иҷтимоию сиёсии ва иқтисодии мамлакатро фаро гирифт ва фазои мусоиди рушдро фароҳам овард.

ваҳдати сиёсӣ дорои як қолаби муайяни демократӣ гардид, неруҳои ватанпараст дар асоси ғояи миллии созанда дар атрофи муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мутаҳид гардидаанд;

ваҳдати манотиқи кишвар таввасути шоҳроҳҳои замонавӣ аз назари коммуникатсионӣ таъмин гардид, ки на танҳо дар рушди иқтисодии минтақаҳо нақши бузург бозид, балки ба рушди шуур ва ҷаҳонбинии миллӣ мусоидат намуд:

ваҳдати байналмилалии халқҳои Тоҷикистон устувор гардида чун давлати демократӣ Ҷумҳурии Тоҷикистон барои нкишофи фарҳангии тамоми қавму халқҳои мамлакат шароити мусоид фароҳам овард;

ваҳдати динии сокинони Тоҷикистон таҳким ёфта, барои пайравони тамоми адёну мазоҳиби бошандагони мамлакат дар иҷрои расму оинҳои диниашон шароити мусоид фароҳм оварда шуда онҳо чун шаҳрвандони баробарҳуқуқ дар рушди Тоҷикистон саҳми худро мегузоранд.

     Таблиғи масъулиятшиносӣ дар даврони тақдирсози Ватан самти асосии фаъолияти роҳбари давлат Эмомалӣ Раҳмон ба шумор мерафт. Маҳз ибтикори шахсӣ ва масъулияти бузург барои тақдири халқу Ватан ба Сарвари давлат имконият дод,ки ба боварии кулли мардуми Тоҷикистон арзанда гардад.

Имрўз тоҷикистониён дар фазои сулҳу оромӣ ба меҳнати бунёдкорона машғуланд ва итминон доранд, ки ба оромии кишвар осебе намерасад. Зеро Ваҳдат омили муҳими тараққиёти ояндаи мамлакат ва беҳтар шудани сатҳи зиндагии мардум мебошад.

     Дар истиқрори суббот ва рушди мўътадили ҷумҳурӣ Эмомалӣ Раҳмон ба ҳайси шахсияти маъруфи давраи ҷадиди таърихи халқи тоҷик, лидери эътирофшудаи умумимиллӣ ва ходими намоёни сиёсати байналмилалӣ нақши бузурги созандагиро баҳри ояндаи неки кишвар бар дўш дошта, сокинони Тоҷикистонро дар атрофии худ муттаҳид карда, ба меҳнати бунёдкорона барои ободии Ватан даъват менамояд.Таҳти роҳбарии эшон дар мамлакат барномаҳои азими иқтисодию иҷтимоӣ амалӣ мегарданд. Дар Тоҷикистон давлати миллии иҷтимоӣ бунёд мегардад, ки аз пуштибонии ақшори васеи мардум бархурдор аст.

     Эмомалӣ Раҳмон бе шубҳа лидери умумимиллӣ мебошад. метавонад. Дар шароити мураккаби вазъи байналмилалӣ миллат ба сарвари эътирофшудаи умумимиллӣ эҳтиёҷ дорад, Лидери умумимиллӣ - Пешвои миллат кафили Иттиҳод, Якпорчагӣ ва Ҳамраъии ҷомеаи Тоҷикистон ва рушди босуботи мамлакат мебошад.

      Имрӯз, 1 июн, ҷомеаи мо Рӯзи байналмилалии ҳифзи кӯдаконро ҷашн мегирад — санае, ки ба ҳимоя, дастгирӣ ва эҳтироми ҳуқуқу манфиатҳои насли наврас бахшида шудааст. Ин рӯз на танҳо як чорабинии рамзӣ, балки як даъват ба ҷомеа, волидон, омӯзгорон ва тамоми сохторҳои давлатӣ ва ҷамъиятӣ мебошад, ки ояндаи беҳтари кӯдаконро таъмин созанд. Институти мо, ҳамчун яке аз муассисаҳои илмӣ ва омӯзишии пешбарандаи кишвар, бо эҳсоси масъулияти бузург дар ин рӯз табрикоти самимии худро ба ҳамаи кӯдакон, волидайн ва мураббиён мерасонад.

     Ҳар як кӯдак як ҷаҳони пур аз умед, орзу ва имкониятҳост. Аз рӯзи таваллуд ва то расидан ба синни балоғат, онҳо ба муҳаббат, таваҷҷуҳ, таълим ва дастгирии пайваста ниёз доранд. Таъмини ҳуқуқҳои кӯдак, муҳайё сохтани шароити муносиби таҳсил, рушду камол ва бозии озодона вазифаи аввалиндараҷаи ҳар як ҷомеаи муосир мебошад. Мо ифтихор дорем, ки маҳз имрӯз, бо ташаббусҳои созандаи худ, метавонем саҳме дар рушди насли наврас гузорем.

     Маориф ва илм омили асосии ташаккули шахсияти кӯдак мебошад. Аз синни хурдсолӣ бояд муҳити омӯзишӣ, мактабҳо, марказҳои рушд ва маҳфилҳои таҳқиқотӣ дар ихтиёри кӯдакон гузошта шаванд, то ки онҳо битавонанд қобилиятҳои худро инкишоф диҳанд. Институт мо бо мақсади таҳкими низоми таълим ва ҷорӣ намудани методҳои муосир кӯшиш мекунад, ки барномаҳоеро барои дастгирии кӯдакони боистеъдод, инчунин онҳое, ки ба дастгирии махсус ниёз доранд, роҳандозӣ намояд.

      Ба ғайр аз таҳсил ва рушди зеҳнӣ, муҳаббати оилавӣ ва ғамхории иҷтимоӣ барои кӯдакон аҳамияти хоса доранд. Ҷомеаи солим танҳо дар сурате пойдор аст, ки ҳар як кӯдак дар он худро маҳфуз, дӯстдошта ва эҳтиромшуда эҳсос кунад. Мо аз ҳамаи волидайн, омӯзгорон, раҳбарон ва фаъолони ҷомеа даъват мекунем, ки бо якҷоягӣ фазои пур аз меҳру муҳаббат ва дастгириро барои кӯдакон фароҳам оранд.

       Рӯзи байналмилалии ҳифзи кӯдакон моро ба он водор месозад, ки масъулияти худро на танҳо дар сатҳи миллӣ, балки дар арсаи байналмилалӣ дарк кунем. Ҳамкорӣ бо созмонҳои байналмилалӣ, татбиқи барномаҳои ҳифзи ҳуқуқи кӯдак, мубориза бо зӯроварӣ, камбизоатӣ ва паст кардани сатҳи бемориҳо дар байни кӯдакон вазифаҳои муҳиммеанд, ки бояд дар меҳвари сиёсати давлатӣ ва ҷамъиятӣ қарор гиранд. Мо омодаем, ки дар ин самт бо тамоми қувва ва имкониятҳои худ саҳмгузор бошем.

      Аз номи раёсати институт, ҳайати устодон ва кормандон, ҳамаи кӯдакони Тоҷикистон ва ҷаҳонро бо Рӯзи байналмилалии ҳифзи кӯдакон сидқан табрик мегӯем! Орзу мекунем, ки ҳар як кӯдак бо чеҳраи пуртабассум, чашмони пурнур ва қалби соф ба ояндаи худ нигарад. Бигзор дар ҳар хонавода сулҳу оромӣ, дар ҳар мактаб дониш ва дар ҳар дили кӯдак муҳаббат ҳукмфармо бошад! Шумо — ифтихори мост, ояндаи мо, умеди равшани миллат!

    Дар ин рӯзи пуршукӯҳ, мо бори дигар ба худ ва ҷомеа хотиррасон мекунем, ки кӯдакон бояд дар маркази таваҷҷуҳ қарор гиранд. Бигзор ҳар рӯз барои онҳо рӯзи ҳимоя, фараҳмандӣ ва пешрафт бошад! Мо ҳамчун як муассисаи таълимӣ, бо тамоми донишу таҷриба ва имкониятҳои худ, вазифадорем, ки дар самти ҳифз ва рушди кӯдакон саҳми назаррас гузорем.