Оғози чорабинӣ

 

    Конференсия бо суханони ифтитоҳии мудири шуъбаи таърих, бостоншиносӣ ва мардумшиносии Институти илмҳои гуманитарӣ, номзади илмҳои таърих, Шоинбеков Аловиддин оғоз ёфт. Таъкид гардид, ки парчами миллӣ на танҳо рамзи соҳибистиқлолии давлати тоҷикон аст, балки таърихи ташаккул ва ягонагии фарҳангии миллатро таҷассум мекунад.

    Муовини Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, Абдулназарзода Абдулназар Абдулқодир, дар суханони табрикотии худ аҳамияти парчами миллиро барои таҳкими ваҳдати миллӣ ва эҳтироми арзишҳои давлатӣ қайд намуд. Номбурда ҷавононро ҳидоят кард, ки бо эҳтиром ба рамзҳои давлатӣ, аз ҷумла парчам, ифтихори миллӣ ва масъулияти шаҳрвандиро дар худ парвариш кунанд.

    Директори Филиали Донишкадаи такмили ихтисоси омӯзгорони муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ дар ВМКБ Азизбек Раҳимдод Раҳимбек, низ дар суханронии худ ширкаткунандагонро табрику муборакбод намуданд.

 

Маърузаҳо ва муҳокимаҳо

 

    Дар ҷараёни конференсия маърӯзаҳои муҳим аз ҷониби ходимони илмӣ ва коршиносони соҳа пешкаш шуданд:

    Карамова Ибодат, ходими илмии шуъбаи таърих, бостоншиносӣ ва мардумшиносӣ, маърӯзаи пурмуҳтавои худро дар мавзӯи «Назаре ба таърихи пайдоиши парчам» пешкаш намуда, таърихи пайдоиши рамзҳои давлатӣ ва таҳаввули онҳо дар давраҳои гуногунро таҳлил кард.

    Карам Парпишоев, номзади илми педагогика, дар мавзӯи «Акс ёфтани суннатҳои аҷдодӣ дар парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон»-ро баррасӣ намуд. Таъкид гардид, ки рангҳо ва рамзҳои парчам таҷассумгари фарҳанги аҷдодии тоҷиконанд ва аҳамияти хос барои ташаккули худшиносии миллӣ доранд.

    Шоинбеков Аловиддин, номзади илмҳои таърих, дар мавзуи «Таърихи парчами Тоҷикистон дар давраи ҳокимияти Шӯравӣ» суханронӣ намуда, нақши парчамро дар ҳифзи ягонагии миллӣ ва муттаҳидсозии ҷомеа баррасӣ намуд.

    Азорабекова Ширингул, ходими илмии шуъбаи таърих, бо маърӯзаи худ дар мавзӯи «Нақши ранг дар парчами миллӣ ва мақоми он дар фарҳанги маънавӣ» таъкид кард, ки рангҳои парчам на танҳо рамзи давлатдорӣ, балки василаи пайвандсозии наслҳо мебошанд.

 

Натиҷаҳои муҳокима ва таъсири чорабинӣ ба ҷомеа

    

    Ҳангоми натиҷагирии конференсия, таъкид гардид, ки:

1. Парчами миллӣ бояд ҳамчун сарчашмаи ваҳдат ва ҳувияти миллӣ дар зеҳни ҳар як шаҳрванд ҷой дода шавад.

2. Нақши ҷавонон дар арҷгузорӣ ба рамзҳои давлатӣ калидӣ аст, ва чунин чорабиниҳо метавонанд барои баланд бардоштани масъулияти шаҳрвандии онҳо мусоидат кунанд.

3. Ҳамкории муассисаҳои илмӣ, маъмурӣ ва таълимӣ бояд таҳким ёбад, то таҳқиқоти васеъ ва маъракаҳои маърифатӣ дар бораи арзишҳои миллӣ татбиқ шаванд.

 

Аҳамият барои ояндаи ҷавонон

 

    Ин чорабинӣ на танҳо доираи донишҳои ҳозиринро васеъ намуд, балки ба ҷавонон илҳом бахшид, ки рамзҳои давлатӣ бояд бо эҳтироми хоса пазируфта шаванд. Таъкид гардид, ки ҷавонон ҳамчун насли ояндасози миллат метавонанд бо омӯхтани таърих ва арзишҳои парчам, саҳми худро дар рушди Тоҷикистон гузоранд.

Хулоса ва паём ба ҷомеа

 

    Бо баргузор намудани чунин чорабиниҳои сатҳи баланд, ду муассисаи — Институти илмҳои гуманитарии ба номи академик Баҳодур Искандаров ва Филиали Донишкадаи такмили ихтисоси омӯзгорон дар ВМКБ ва Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии ВМКБ исбот намуданд, ки тавассути ҳамкории муассир метавон масъалаҳои калидии миллӣ, аз ҷумла ҳифз ва тарғиби рамзҳои давлатӣ, ба таври муассир ҳал намуд.

     Парчами миллӣ - рамзи ваҳдат, худшиносӣ ва истиқлолияти ҳар як тоҷик!

     Пешво шахсияте аст, ки ҳадафи мардумро ҳадафи мушаххас қарор дода, масъулияти пешвоиро мардонавор бар дӯш мегирад. Пешвоӣ, албатта, ин нест, ки мустақилона қарор қабул карда, дигаронро дар амалӣ сохтани он ташвиқ карду дурусту нодуруст ва ҳаққу ноҳақ будани он қарор баъд маълум мегардад. Баръакс, Пешво он аст, ки қарори дуруст барои андешаи воқеа пеш аз вуқӯъро мебарорад. Қарори ӯ аз ҷамъбасти ғояҳои пешниҳоднамудаи ҳушмандону мутафаккирон бармеояд ва салоҳияти амалӣ сохтани онҳоро низ ба дасти аҳли фаҳм медиҳад.

     На ҳама дидгоҳ доранд. Назари қазоват дар мавриди масъалае, ки тафсири ҳақоиқ аст, ҳар кас надорад. Ба ҳамин хотир дидгоҳи Пешво дар ҳама маврид аз дигарҳо тафовут дорад, интихоби ӯ саҳеҳ, таъйини ӯ дуруст, аҳду ҷаҳдаш балиғу раъйаш олӣ.

     Ба қавли Манучеҳр Ф:

Ягона гашта аз аҳли замона,

Ба алфози матину раъйи мутқан.

     Чун Пешво ҳидояту роҳнамоии як миллатро бар дӯш дорад, мушкилоту мақосид ва вазифаҳову корҳои ҳангуфт ӯро фарогиранд. Новобаста аз андешаҳои гуногуну афкори мухталиф ба вазъият худро мутобиқ месозад ва қарорҳои асосноку ҳалшаванда мебарорад. Аз байни иттилооти зиёд берун баровардани маълумоту хулосаи мантиқӣ ба фоидаи умум вазифаи ҷонии Пешво аст.

    Барои ин Пешво аз ҷаҳонбинии васеъ, таҷриба ва қобилияти фавқулода бархӯрдор аст. Пешво ҳатман равоншинос аст. Аз ин рӯ, кулли мардум ӯро дармонбахши дардҳо меёбанд ва ба ӯ сахт эътимоду эътиқод доранд. Сифати равоншиносии Пешво инсонҳоро бо худии худ ошно месозад, қудрати ҳувиятҷӯиро дар вуҷудашон зинда нигоҳ медорад, нерӯҳои ботинии инсонҳоро зоҳир месозад ва дар умум, худ саодатнишон аст ва мардумро саодатпартав. 

    Пешво раванди расидан ба ҳадафҳоро саҳл намегирад, аммо истодагариву устувории оқилонае, ки дорад, ҳамеша собитқадам мемонад ва умеди ба мақсад расиданро дар ҷони уммедворон намешиканад. Хуб гуфтааст Ҷомии хушкалом:

Ошиқи собитқадам он кас бувад, к-аз кӯи дӯст,

Рӯ нагардонад, агар шамшер борад бар сараш.

    Чеҳраи зоҳирии Пешво ҷаззоб, дилаш бедору ноб, забонаш фасеҳу дилёб, намуна дар хулқу одоб ва дар рафтору кирдор бемаоб аст.  Ӯ ҳатман қавихотира асту соҳибирода, қавиҳиммат асту соҳибшавкат. Дар акси ҳол агар эҳтиром ҳам дошта бошад, эътимоди мардумро аз даст медиҳад. Ба тасвири Садри Зиё чунин инсон:

 Фасоҳатбаёну балоғатқарин,

Саодатнишону шарафофарин

     Агар андаке аз сифатҳои Пешво ва каме аз хислатҳои пешвоиро баршумурда бошем ҳам, дар ихтисос доштани онҳо ба Пешвои муаззами миллат, Ҷаноби Олӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон шакку тардиде нест.

     Сафари навбатии Пешвои муборакдаму муборакқадами миллат ба Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ба марҳалаи нави рушди ин минтақа рост омад.  Ин сафарро метавон сафари таърихӣ унвон кард. Аз даму дуои мубораки Пешвои муаззам дар чанд рӯзи дар вилоят буданашон офтоби оламгир ҳам ба зиёрати ин диёр омада, аз қадами мубораки ӯ ҳамқадди кӯҳҳои зарманбаъ биноҳои нави замонавӣ қад афрохтанду коргоҳҳову корхонаҳои саноатӣ дари худро ба муштариён боз намуданд. 

     Пешвои миллат фаъолияти тамоми идораву корхонаҳоро мусбат арзёбӣ намуда, ибрози хурсандӣ намуданд, ки Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон бо ҳимояту муроқибати мудовими Ҳукумат сол ба сол ободу тавсеа ёфта, кайфияти зиндагии бошандагони он ба таври пайваста беҳбуд меёбад.  Ҷаноби Олӣ бо имтинон хотирнишон сохтанд, ки мардуми меҳанпарасту заҳматқарини вилоят ба кумаки арзишманди худ дар тавсеаи Тоҷикистони азиз минбаъд низ саҳим хоҳанд буд.

     Аз таассуроти Пешвои миллат чунин бардошт кардем, ки табиати нодиру нотакрори вилоят бо гулу гиёҳҳои шифоиву табобатӣ, бо обҳои дармонбахшу давобахш ва сангҳои қиматарзиши дар қалби ин кӯҳҳо ҷогирифта дили тамоми ҷаҳониёнро тасхир намудааст ва он замоне дур нест, ки ин минтақаи кӯҳӣ ба беҳтарин ҷойҳои тамошобоб табдил меёбад ва чун асоситарин минтақаи содиротӣ дар ҷаҳон муаррифӣ хоҳад шуд. 

Имрӯзҳо хурду бузурги Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон таҳти роҳбарии Раиси росихдаму собитқадам муҳтарам Мирзонабот Алишер Худобердӣ маъракаи қабулу пазироӣ ва гусели навбатии босамару бобаракати Пешвои миллатро сарбаландона баргузор карданд.

    Бошад, ки аз муборакҳузурию муборакдамии Пешвои муаззами миллат хайру баракат дар ин сарзамину офиятмандӣ дар ин мардум ба маротибҳо афзуда гардад.

     Ҳаёт ва фаъолияти Устоди гиромиқадр, доктори илмҳои филологӣ, профессор Назрӣ Офаридаев намунаи барҷастаест, ки масири пурбаракати тайнамудаи на танҳо як олими сарсупурдаи арсаи илмро инъикос менамояд, балки ифшогари меҳру муҳаббати шахсиятест, ки ба касби интихобнамудаи худ, новобаста аз вазъи сиёсию иқтисодӣ ва иҷтимоӣ, садоқати бемисл дорад.

     Саҳми Назрӣ Офаридаев дар пажӯҳиши забонҳои шарқӣ ва ғарбии эронӣ басо арзанда буда, кӯшиши ӯ дар пойдории сулҳу субот ва оромиши кишвар, тарғиб ва тарафдории сиёсат ва стратегияи пешгирифтаи имрӯзаи Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оид ба мақоми забони давлатӣ шуҳрати ин олимро дар байни аҳолии ватанамон афзудаанд.

     Ба қалами профессор Назри Офаридаев беш аз 150 асару мақолаҳои илмӣ оид ба масоили топонимикаи Тоҷикистон, лексикологияи забонҳои тоҷикӣ ва помирӣ, усулҳои таълими забон, таҳлили синхронӣ, диахронӣ ва муқоисавӣ-типологӣ тааллуқ доранд. Ҳанӯз соли 1992 монографияи Назрӣ Офаридаев таҳти унвони “Микротопонимияи Ванҷу Дарвоз” бо забони русӣ чоп мешавад, ки доир ба топонимикаи водиҳои Ванҷу Дарвоз қадами нахустин маҳсуб меёбад. Дар ин асараш устод дар такя ба сарчашмаҳои таърихӣ бори дигар мавҷудияти забони азбайнрафтаи ванҷии қадим (ванҷивор)-ро дар ин водиҳо тасдиқ намуда, барои муҳаққиқон маводи муътамади илмиро пешниҳод мекунад.

     Баъдан асарҳои илмии “Ойконимияи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон” (2002), “Топонимияи таърихии Кӯҳистони Бадахшон” (2013), Очеркҳо оид ба топонимия ва микротопонимияи Кӯҳистони Бадахшон (2024)-и ин олими шинохта аз чоп мебароянд, ки дар соҳаи топонимика арзиши бебаҳо доранд.

     Воқеан, профессор Назрӣ Офаридаев сарсупурдаи касби хеш буда, умри худро сидқан фидои роҳи илму маърифат намудаанд.

ҶАШНИ МАВЛУДАТОН МУБОРАК, УСТОДИ АРҶМАНД!!!