ПАРЧАМИ ПАРТАВФИШОНИ МИЛЛАТ –САРИ БАЛАНДИ МОСТ

Хосият Худоёрбекзода, рўзноманигор,

унвонҷёйи Институти илмҳои гуманитарии

ба номи академик Баҳодур Искандарови АМИТ

ПАРЧАМИ ПАРТАВФИШОНИ МИЛЛАТ –САРИ БАЛАНДИ МОСТ

 Суруди Милии Ҷумҳурии Тоҷикистон садои қалби ҳар як тоҷики баору номус ва Парчами миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон сари баланди ҳар як фарзанди худогоҳи миллат мебошад. Ин бебаҳс аст.

Суруди Миллии миллати куҳанбунёди тоҷик ва Парчами Миллии ин мардуми ориёитабор муаррифгари ормону нияту маъво, рангу тобишу идроки халқ ҳастанд.

...Зи дурии замонаҳо расидаем,

Ба зери Парчами ту саф кашидаем, кашидаем.

Зинда бош эй Ватан, Тоҷикистони озоди ман!

Бале, муҳтавои Суруди миллӣ бо баёни маънои рангу рамзи Парчами миллӣ тавъам аст. Ду рамзе, ки дар он орзуи гузаштагон, ниятҳои имрўзиён ва умеди фардоиён таҷассум ёфтааст.

Дар рўзи Парчами миллӣ ҳамасола Шаҳкитоби таърихи гузаштаи ҳастии миллат варақгардон мегардад, ки он чун панди хаёт шинохта шудааст. Ёдоварӣ аз он мегардад, ки зери партавфишонии он, ки дар марҳилаҳои мухталифи таърих рангу сохти гуногун дошт, чӣ корҳову қаҳрамониҳо ба анҷом расонида шудаанду чӣ пирӯзиҳо дар даст ва чӣ меросҳо барои ояндагон боқӣ гузошта шуданд. Рузи Парчами Миллӣ ёдоварӣ аз парчамбардорист, ёдоварӣ аз таърихи пурпечутоби миллат ва сарзамини аҷдодӣ мебошад.

Аз дирафши Ковиёнӣ, ки куҳантарин дирафши кишвардории тоҷикон будааст, то ба Парчами серангаи имрӯзаи тоҷикон басо садсолаҳо паси сар шудаанд, вале маънову муҳтавои Парчами ин миллат дар ҳар асру ҳар замон, дар ҳамагуна масири таърих ҳамоно дўстдории марзу бум, ватандорӣ, сарбаландӣ, роҳи сафеду диляқинӣ, сарсабзӣ, хуррамии куҳандиёр боқӣ мондааст. Имрӯз дар зери ин Парчами серангаи муқаддас давлати тоҷикон дар таърихи навини давлатдории худ пешрафти ба худ хос, роҳи муайяни рушду нумуъро дорад. Парчами давлати тоҷикон Парчами ваҳдату баҳамоӣ, Парчами ободиву озодиву созандагӣ аст .

Парчами давлати соҳибистиқлоли Тоҷикистон ҳамчун рамзи бахту саодат, сарсабзию хуррамӣ ва сарбаландии миллату давлати тоҷикон, ҳамчун ҳимоятгари ҳадафҳои созандаи ин миллати тамаддунофар таҳти сиёсати пешгирифтаи Ҳукумати мамлакат бо роҳбарии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои муаззами миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон партавфишонӣ намуда, халқу миллати Тоҷикистонро дар арсаи байналмилалӣ муаррифӣ намуда, дар бинои Созмони Миллали Муттаҳид дар радифи парчамҳои дигар давлатҳои олам аз Тоҷикистони соҳибистиқлол дарак медиҳад. Зери партавфишонии он мо тавонистем буҳронҳои сиёсиву иқтисодиву иҷтимоии асри 20-ро паси сар намоем ва имрӯз ба гузашти солҳо ба он саҳифаи ношоди ҳастии худ чун ба як марҳилаи имтиҳони таърих назар меандозем. Аз ин рӯ Парчами миллати мо бо тобишҳои маъноии худ нуру зиё бахшанда, сарбаландӣ ва ифтихори хурду бузург мебошад.

Имрӯз дар маркази шаҳру ноҳияҳои мамлакат майдонҳои Парчами Миллӣ бунёд гардидаанд. Дар қалби Ватанамон шаҳри Душанбе яке аз Парчамҳои калонтарин дар мамлакат ҷойгир аст, ки ин пеш аз ҳама эҳтиром ба моҳияти ин рамзи серангаи давлатӣ мебошад.

Ин боиси ифтихори рӯзафзун аст.

Ифтихороти беназири бандаи камтарин боз аз он аст, ки дар тори кӯҳҳои сарбаланди шаҳри Хоруғ, ки диёри домони гардун аст, Парчами серангаи давлат ҳамеша ҷилвагар мебошад. Ҳар боре ки вориди бозори марказии шаҳри Хоруғ мегардам, ҳатман, дақиқае чанд Парчамҳои тори кўҳи баланди Хоруғро тамошо менамоям. Барости бозори марказӣ, паси қалъаи Нисо, дар қуллаҳои пасту баланди қаторкўҳи гардунраси Хоруғ ҳамеша парчамҳо дар ҷилва ҳастанд. Бонӣ ва муҳофизи ин парчамҳо марзбонон мебошанд, аскароне, ки дар хизмати ин диёри нозанин қарор доранд ва фарзандони баору номуси мо мебошанд. Тамошои мавҷзании ин парчамҳо ба ман илҳом мебахшад. Илҳоми дар ин сарзамин зистану аз он шукргузорӣ намудан, аз пирон дуо гирифтану ба муҳтоҷе дасти мадад дароз намудан, аз табассуми ширини кӯдакон баҳра бардоштану ҳамқадами модарони хуштолеъ ва тозаумед буданро мебахшад.

Парчами Ватан алвонҷ мехӯрад ва бо ин неруи қалб қавӣ мегардад.

Парчами Ватан дар боди форам бозӣ дорад ва бо ҳамин рӯҳу равон низ болида мегардад.

Парчами Ватан партавфишон аст ва аз он фазои Ватан орому дили мардум беғам мебошад.

Бол зан, Парчами миллати ман, ки болзании ту маънои бузургро дорад.

Бигузор Парчами давлатии кишвари тоҷикон чун намунаи пойдории Ваҳдати миллӣ ва ободиву озодии даврони соҳибистиқлолӣ бар фарози фазои Точикистон то абад партавфишон бошад.

Бигузор ин ойини бостонии мардуми тоҷик, яъне парчамбардорӣ дар ҷомеаи имрӯзаву ҷомеаи фардои Ватан хамеша пойбарљо бошад.

Бигузор ин Парчами серангаи Ватан хамеша мояи илҳому мояи неруи сокинони сарзамин боқӣ бимонад.

Рўзи Парчами Ҷумҳурии Тоҷикистон муборак бошад.

Ҷашни мавлуди доктори илмҳои филологӣ, профессор Офаридаев Назрӣ муборак бошад!!!

Ҷашни мавлуди доктори илмҳои филологӣ, профессор Офаридаев Назрӣ муборак бошад!!!

Мелоди хуҷастаи устоди гиромиқадр, забоншиноси маъруф, мутахассиси барҷастаи соҳаи ономастика, шахси хоксору самимӣ, доктори илмҳои филологӣ, профессор Назри Офаридаевро ҳайати олимону кормандони Институти илмҳои гуманитарии ба номи Б. Искандаров бо самимияти беандоза табрик гуфта хонаободиву рўзгори хушу осударо барояшон таманно дорем.

Ҳаёт ва фаъолияти Устоди гиромиқадр, доктори илмҳои филологӣ, профессор Офаридаев Назрӣ намунаи барҷастаест, ки масири пурбаракати  тайнамудаи на танҳо як олими сарсупурдаи арсаи илмро инъикос менамояд, балки ифшогари меҳру муҳаббати шахсиятест, ки ба касби интихобнамудаи худ, новобаста аз вазъи сиёсию иқтисодӣ ва иҷтимоӣ, садоқати бемисл дорад.

Ҳар гаҳе ба тадқиқоти Устод назар меандозем, хоҳ он дар ҷодаи забоншиносӣ бошад, хоҳ дар ҷодаи таъриху мардумшиносӣ, мо баръало заминаи қавии дониши комили андӯхтаи муҳаққиқро дида, маҳорат ва малакаи аз ҷониби муҳаққиқ ба умқи масъалаи баррасишаванда пурра фурӯ рафтану гавҳари моҳияти онро суфта гардондану дар тарозуи мантиқ ва услуби дурусти интихобнамуда баркашидан ва то интиҳо ҳал сохтанаш, ҳар як хонандаю донандаи навпайкор ва таҷрибадорро низ муттаассир месозад.

Яке аз хизматҳои бузурги устод дар ҷодаи илми муосири тоҷик ин омўзиш ва таҳќиќи онамастика ва ќисматҳои он мебошад ва дар ин самт яке аз корҳои таҳќиќотии арзишманди устод «Топонимияи таърихии Кўҳистони Бадахшон» мебошад, ки дорои аҳамияти беназир дар таърихи рушди таҳќиќи илми забоншиносӣ мебошад.

Кори дигари илмӣ-бунёдии профессор Офаридаев Н. “Ойкономияи Вилояти Мухтори Куҳистони Бадахшон” (2001) аст, ки ба тадқиқи яке аз бахшҳои омӯхтанашудаи топонимикаи Бадахшон- ойконимия (номҳои нукоти маскун) бахшида шудааст. Олими пуркор номҳои шаҳру навоҳӣ ва деҳоти  ВМКБ бори нахуст аз назари  маъно, сохту таркиб, вижагиҳои луғавӣ ва таърихию этимологӣ мавриди таҳқиқ қарор додааст.

Дар давоми ду соли охир китоби тозанашри устод таҳти унвони “Очерки по топонимии и микротопонимии горного Бадахшана” (Душанбе, 2024) таълиф гардид, ки боз як кори бунёдӣ дар забоншиносӣ ба шумор меравад.

Китоби дигари устод “Асосҳои назариявии таҳияи пайкараҳои забонҳои помирӣ” (Душанбе, 2025), ки барои пажуҳиши масоили гуногуни забонҳои мазкур манбаи муҳимме ба шумор меравад,  дар арафаи мавлуди мубораки устод нашр гардид, ки туҳфаи пурарзиш барои худи устод ва барои ҷомеаи илмии кишвар ба ҳисоб меравад.

Дар умум устод беш аз 10 китоби илмӣ дар соҳаи номшиносӣ ва зиёда аз 200 мақолаҳои илмӣ, илмию оммавӣ ва сиёсиро ба табъ расонидааст, ки ин саҳми шоистаи устод дар соҳаи забоншиносӣ ва дар умум хизмату саҳми бебаҳои устодро дар илми тоҷик нишон медиҳад.

Бори дигар ба устоди арҷманд дар роҳи таҳқиқоти илмӣ, таълиму тарбияи муваффақонаи шогирдон дар ҷодаи саҳми ҳамешагиашон дар илму фарҳанги миллати тоҷик муваффақиятҳои беназир, ҳамчунин тани сиҳат, хотири ҷамъ, сулҳу сафою осмони софу беғубор ва сарбаландию пешрафтҳои илмӣ, таълимӣ ва тарбиявиро таманно дорем.

Асосҳои назариявии таҳияи пайкараҳои забонҳои помирӣ

Бо қарори Шурои олимони Институти илмҳои гуманитарии ба номи Б. Искандарови АМИТ(суратҷаласаи №5 аз 30 маи соли 2025..) ба чоп тавсия гардид

Зери назари

доктори илмҳои филология

Қаландариён Ҳоким Сафар

Муқарризон:

доктори илмҳои  филологӣ, пофессор

Аламшоев М. М.

номзади илмҳои филологӣ

Мирзоев Ш.

Асосҳои назариявии таҳияи пайкараҳои забонҳои помирӣ . – Душанбе: 

       Дар рисола масъалаҳои назариявии забоншиносии пайкаравӣ мавриди баррасии илмӣ қарор гирифтааст. Аз ҷумла, оид ба таърихи таҳияи пайкараҳои забон ва аҳаммияти онҳо барои таҳқиқи паҳлўҳои гуногуни вожагонӣ, фонетика ва сарфу наҳви забонҳои гуногун маълумот дода шуда, амалияи таҳияи сохтори электронии пайкараҳои забонӣ аз омӯхта шуда, тарзҳои татбиқи ин амилияҳо ва назарияҳои мавҷуда дар таҳияи пайкараи электронии забонҳои помирӣ баррасӣ шудааст.

      Рисола барои муҳаққиқони забоншиносии пайкаравӣ, магистрантон, аспирантон, докторантон ва донишҷӯёни риштаи филологии донишгоҳҳо пешбинӣ шудааст.

Теоретические основы создания корпусов памирских языков. -Душанбе: 

       В монографии обсуждается теоретические вопросы корпусной лингвистики. В частности, рассматривается история создания лингвистических корпусов, их значение для изучения вопросов лексики, фонетики, морфологии и синтаксиса различных языков, изучается практика создания электроных структур языковых корпусов и способы использования существующих теоретических и практических предпосылок в создании электронных корпусов памирских языков.

       Книга рассчитана на исследователей корпусной лингвистики, магистрантов, аспирантов, докторантов и студентов филологических специальностей вузов

ISBN  978-9998-ғ77—26-9                     @  Офаридаев Н.