ВАРҚА ОХОНИЁЗОВ – ДОКТОРИ ИЛМҲОИ ФИЛОЛОГӢ, САРХОДИМИ ШУЪБАИ ФОЛКЛОР ВА АДАБИЁТИ БАДАХШОНИ ИНСТИТУТИ ИЛМҲОИ ГУМАНИТАРИИ АМИТ

Чанд андеша оид ба Паёми имсолаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон «Дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии ҷумҳурӣ»

Чун анъана, ё дар охир ё дар аввали сол Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон паёми навбатии хешро ба Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон ва албатта, тавассути онҳо ба тамоми мардуми Тоҷикистон ироа менамояд. Ҳадафи Паём ҷамъбасти дастовардҳои сол ва вазифагузорӣ барои соли оянда аст ва аз ин рӯ, ҳар як сохтори давлатию ҳукуматӣ, муассиса ва ташкилот дар партави ҳадафу вазифаҳои Паём нақшаҳои фаъолияти хешро таҳия намуда, ба амалигардонии онҳо сафарбар мегарданд. Ин аст раванди маъмӯлии иҷрои нуктаҳои Паёми Президенти мамлакат!

Муассисаи мо, ки муассисаи илмӣ-тадқиқотӣ аст, бояд таваҷҷуҳро ба нуктаҳои ба ин масъала дахлшуда дар Паём равона созад. Дар зимн чанд нуктаи Паёми имсолаи Президенти муҳтарам, ки метавонанд аз тарафи Институти илмҳои гуманитарӣ (ИИГ) ба н. Б.Искандарови АНИТ дар давоми соли 2023 ба кор гирифта ва баъд аз он низ бар онҳо тамаркуз шавад, зикр мегарданд.

Яке аз нуктаҳои аслии Паёми Президент, ки ба рушди иқтисодии кишвар ишора дорад ва бидуни шубҳа, барои таҳкими мавқеи фарҳангию сиёсии Тоҷикистон дар миқёси ҷаҳон кумаки назаррас менамояд, ин таъкид ба рушди боз ҳам пурсамартари сайёҳӣ мебошад. Сарвари давлат хотирнишон намуд, ки “Тоҷикистон аз 1-уми январи соли 2022 ҷиҳати ҷалби бештари сайёҳон ва сармоягузорони хориҷӣ барои шаҳрвандони 52 кишвари хориҷӣ иқдоми яктарафаи воридшавии бидуни раводид ҷорӣ намуд ва зарур аст, ки ин раванд ба таври самаранок амалӣ карда шавад”.

ИГН, ки ягона муассисаи илмӣ ва тадқиқотӣ дар самтҳои фарҳанг, таърих, фолклору адабиёт ва расму ойини сокинони бумии Бадахшон аст, метавонад яке аз нақшҳои калидиро дар рушду равнақи сайёҳӣ дар ҳудуди Бадахшони Тоҷикистон ва дар оянда Бадахшони Афғонистон ва Вилояти Син Сиз Яни (Қошғар) Ҷумҳурии Халқии Чин бозӣ кунад. Бо дастгирии Мақомоти ҳокимияти давлатии ВМКБ, Кумитаи рушди сайёҳӣ, Кумитаи кор бо ҷавонон ва мақомоту ташкилотҳои дигари дахлдор метавон дар заминаи ИГН фаъолиятҳои зеринро ба роҳ монд:

• таҳияи дастурҳо бо дарбаргирии маълумоти таърихию фарҳангӣ дар бораи Бадахшон-Помир;
• таҳияи дастурҳои роҳбаладӣ бо дарбаргирии ҷойҳои таърихию фарҳангии минтақа;
• ташкил намудани курсҳои махсус барои омӯзондани ҷавонони болаёқат дар самти муаррифии таъриху фарҳанги диёр (аз унсурҳои хонаи ориёӣ (помирӣ) сар карда, то ба асбобҳои мусиқӣ, расму таомули мардум, ҷойҳои таърихӣ, ҷашнҳо ва ғайра);
• омода намудани рӯйнамоҳо бо ҳадафи гузарондани суҳбату мизҳои мудаввари муаррификунанда бо сайёҳон;
• гузарондани суҳбатҳои алоҳида бо сокинони Вилоят дар хусуси қабули сайёҳон ва муаррифии маконҳои таърихӣ ва унсурҳои фарҳангӣ;
• омода намудани сабтҳои гуногун ба шакли роликҳои муаррификунанда ва филмҳои кутоҳҳаҷм;
• ҳаматарафа омода намудани Фонди захираи дастхатҳои ИИГ барои муаррифӣ ба сайёҳон ва дигар меҳмонон.

Нуктаи дигари Паём, ки аз назари ИИГ метавонад мавриди таҳлилу амалишавӣ қарор гирад, таъмини иртиботи он бо муассисаҳои таълимӣ мебошад. Президенти мамлакат дар Паёми хеш таъкид намуд: “Мо мактабро ба ҳайси боргоҳи илму дониш, саводу маърифат ва омӯзгорро чун шахси мафкурасозу тарбиятгари насли наврас эътироф карда, ба онҳо арҷу эҳтиром гузоштанро аз ҷумлаи масъалаҳои муҳимтарин медонем”.

Барои бедор намудани шавқу рағбати толибилмони муассисаҳои таҳсилоти умумӣ ба илм, зарурати иртиботи қавии ИГН бо онҳо боқӣ мемонад. Ба манфиати ояндаи халқу Ватан мебуд, агар ду фаъолияти зерин дар ин самт амалӣ мешуданд:

• ба таври мудаввом ташкил намудани вохӯриҳо ва мизҳои мудаввар бо муаллимону толибилмон дар самти фаъолияти ИГН ва арзишу қимати илм барои рушди оянда;
• ташкил намудани курсҳои махсус барои муаллимони муассисҳои таҳсилоти умумии Вилоят дар самти роҳҳои ҷалби таваҷҷуҳи толибилмон ба таҳқиқу илм;
• таҳияи ва нашри дастур ва роҳнамоҳо дар ин самт;
• ба роҳ мондани алоқа бо муассисаҳои илмию тадқиқотии ватанӣ ва хориҷӣ барои ба роҳ мондани масъалаҳои боло. Ҷои зикр аст, ки Президенти мамлакат ин масъаларо ба тарзи равшану возеҳ дар Паём таъкид намуд, чунончи: “Ҳамзамон бо ин, вобаста ба таъсиси донишгоҳҳои муштарак бо давлатҳои пешрафтаи дунё оид ба омӯзиши илмҳои муҳандисиву технологӣ ба Ҳукумати мамлакат пешниҳодҳои мушаххас манзур намоянд”.

Дуруст аст, ки ҳамаи ин гуфтаҳо ва андешаҳо ба таҳияи як нақшаи мукаммал, кадрҳои болаёқат, буҷаи махсус ва дастгирии расмӣ вобаста ҳастанд, аммо онҳо хаёлӣ набуда, балки заминаи дурусти воқеӣ доранд.

НЕКУШОЕВА Ш.С. – ДОКТОРАНТ ИНСТИТУТА ГУМАНИТАРНЫХ НАУК ИМ. АКАДЕМИКА БАХОДУРА ИСКАНДАРОВА НАНТ

«Создание цивилизованной нации начинается с образования»!

                                                                                               Э. Рахмон

      Слова Президента Таджикистана Эмомали Рахмона в обращении к народу от 23.12.2022г. относительно образования в качестве фундаментальной основы для созидания цивилизованной нации являются весьма релевантными. Очень своевременно подчеркнута роль образования в формировании просвещенной нации и высокоразвитой страны. Все рычаги государственности испокон веков зиждились на образовании, а продвинутые нации и народности всегда преследовали цель развития и укрепления образования и науки своей страны, ибо только постигшие определенного ментального развития нации понимают, что системная прочность страны зависит от общей образованности его жителей. Точным и верным является утверждение Уважаемого Президента нашей страны относительно личности учителя, который в его обращении приравнивается к лицу «формирующий мировоззрение и воспитывающий новые поколения».  Между строк высказываний Президента страны прослеживаются глубокие мысли относительно того, что учителем может быть только тот человек, который обучая других сам является высококвалифицированным специалистом своей области. С этой точки зрения принципиально важно обратить внимание именно на качество образования нашей страны, что и прослеживается в каждом слове Уважаемого Эмомали Рахмона. Ибо страна и государство, которые выделяют необходимое внимание и ресурсы на образование, на деле поддерживают культурную, демократическую и мирную жизнь для отдельных людей и общества в целом. Именно в этом социально-политическом аспекте лежит не только проблема образованности населения, но и проблема его занятости, стабильности социально-экономической жизни страны, которое может быть решен только путем внедрения устойчивой системы образования на всех ее стадиях. Исходя из такой ключевой роли образования и науки в речи Президента страны было подчеркнуто, что «забота о науке и образовании, решение проблем в данном направлении, путем капиталовложения имеет место с целью развития человеческих ресурсов страны».

     Слова Президента страны о том, что «поэтапное развитие сферы образования, роль и значимость преподавателя, а также создание соответствующих условий для подростков и молодежи являются приоритетными направлениями социальной политики страны и правительства» не расходятся с нынешней деятельностью государственных образовательных структур. Следует отметить, что правительством в течении продолжительного периода неоднократно предпринимались шаги для осуществления целей и задач развития образования и науки страны. Только за последние годы такие предпринятые шаги как соглашение между Правительством Российской Федерации и Правительством Республики Таджикистан об организации обеспечения педагогической деятельности, осуществляемой российскими педагогическими работниками в образовательных учреждениях системы общего образования Республики Таджикистан от 30 ноября 2021 года, вступившую в силу 18 мая 2022 года, а также внедрение государственного Проекта «Повышения социально-экономической устойчивости Таджикистана», который в данный момент осуществляется также в трех районах Горно-Бадахшанской автономной области, являются сильными аргументами относительно заботы государства и правительства в деле укрепления науки и образования страны.

     Именно четкое понимание того факта, что «… необразованность, невежество и фанатизм являются источником всех бед человека, а также причиной отсталости общества и застоя страны» Президент Эмомали Рахмон перед Министерством образования и науки страны ставит важную задачу предпринять эффективные меры по внедрению образовательных программ по освоению современных профессий и знаний.

      Слова Президента страны относительно образования и науки всецело проникнуты заботой о благополучии и благосостоянии каждого гражданина Таджикистана и всей страны в целом. Страна, которая не подозревает, что необразованность, невежество - мать злобы, зависти, алчности и всех прочих низких и грубых пороков, а также грехов (Г.Галилей), так и не поймет, что только просвещение становится противоядием от всех бедствий человечества. 

Паёми Пешвои миллат – марҳилаи нави стратегияи миллӣ

Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуҷҷати сиёсӣ ва стратегӣ маҳсуб мешавад, ки самти инкишофи сиёсати давлатро дар марҳилаи ояндаи наздик ва дур муайян месозад. Маҳз тавассути Паёми ҳарсола, Пешвои миллат  нуқтаҳои асосии сиёсати давлатро барои доираи васеи аҳолии мамлакат, аз он ҷумла барои фаъолон, сиёсатмадорон ва  аҳли илму фарҳанг баррасӣ менамояд.  Аммо муҳимтарин  вазифаи Паёми Пешвои миллат  дар он аст, ки тавассути он ба Президенти мамлакат Эмомалӣ Раҳмон барои вакилони Маҷлиси намояндагон ва аъзоёни Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳукумат, мақомотҳои иҷроияи ҳокимияти давлатӣ самти стратегии рушди мамлакатро дар шароити рушди суръатноки ҷаҳони глобалӣ муайян менамояд. Дар асоси вазифаҳои дар Паёми Пешвои миллат гузошташуда, Маҷлиси Олӣ ҳамчун ҳокимияти қонунгузор фаъолияти қонунгузориро барои амалӣ намудани мақсадҳои стратегии давлат мушаххас мегардонад  ва  дар ин масир Паёми Сарвари давлат ба Маҷлиси Олӣ, ҳамвора, ҳамчун барномаи фаъолият дар самти раванди қонунгузорӣ дониста мешавад.

Дар Паёми имсолаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, вазъи инкишофи мамлакат ва дастовардҳои он таҳлил шуда,  дурнамои рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси  таҳлили илмӣ воқеъбинона  муайян гардид. Самтҳои асосии паёмро  масъалаҳои рушди иқтисодии мамлакат, амалисозии  ҳадафҳои стратегии давлат, рушди илму маориф,  соҳаи  тандурустӣ, ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, рушди  фарҳанги миллӣ, таҳкими волоияти қонун,  таъмини амнияти миллӣ  ва    стратегияи сиёсати хориҷии мамлакат  дар бар гирифт. Аммо хусусияти муҳими Паёми имсола дар хулосаи умумии он дар бораи ҳуввияти миллӣ ва тарбияи ватандӯстӣ инъикос гардид.

Вобаста ба вазифаҳои  стратегӣ, Тоҷикистон дар самти иқтисодӣ ба дастовардҳои назаррас ноил гардид. Иқтисодиёти кишвар дар соли 2020 4,5 фоиз ва дар соли  2021 9,2 фоиз афзоиш ёфт. Ин нишондоди баландтарин  миёни давлатҳои ҷаҳон гардид. Дар муқоиса дар соли 2021 ҳаҷми афзоиши маҳсулоти дохилии Чин 8,1 фоиз, ИМА 5,7 фоиз ва Россия 4,8 фоизро ташкил дод.  Пешвои миллат дар назди сохторҳои давлатӣ вазифа гузошт, ки сатҳи афзоиши маҳсулоти дохилии мамлакат дар соли оянда дар  ҳудуди  на кам аз 8 фоиз нигоҳ дошта шавад. Ба соҳаҳои гуногуни иқтисоди миллӣ дар ҳаҷми умумии беш аз 5,4 миллиард сомонӣ сармояи хориҷӣ, аз ҷумла 1,3 миллиард сомонӣ сармояи мустақими хориҷӣ ҷалб карда шуд. Дар ин давра зиёда аз 193 ҳазор ҷойи кори доимӣ ва мавсимӣ ташкил карда шуда, даромади пулии аҳолӣ 10 фоиз афзоиш ёфт. Танҳо дар соли 2022 190 ҳазор ҷойҳои нави корӣ таъсис дода шуданд.

  Вобаста ба рушди маориф ҳаминро бояд қайд намуд, ки Тоҷикистон ҳамчун давлати маърифатпарвар  дар арсаи минтақа ва ҷаҳон  шинохта шуд, зеро зиёда аз 40 фоизи буҷети онро барномаҳои иҷтимоӣ ва  маориф  ташкил медиҳанд. Дар си соли истиқлолият  3430  бинои таълимӣ сохта шуданд, ки дар онҳо 15 миллион хонандагон таҳсил мекунанд. Бинобар афзоиши аҳолии мамлакат, Пешвои миллат вазифа гузоштанд, ки минбаъд ҳар сол бояд на кам аз 200 бинои таълимӣ мавриди истифода карор дода шавад. Аммо дар ин самт Пешвои миллат бори дигар ба масъулияти волидайн ишорат карданд, зеро маҳз дар хона, дар шароити тарбияи волидон, фарзанд метавонад роҳи дурурсти зиндагиро барои худ муайян созад.

Ҳамин тавр мо ба хулоса омадем, ки дар Паёми Пешвои миллат таҳлили амиқи вазъи иқтисодии мамлакат, дастовардҳои он, вазифаҳои стратегӣ барои оянда, амалисозии барномаҳои иҷтимоӣ ва  инкишофи сатҳи тарбияи ватандустӣ ва ҳуввияти миллӣ  ҳамчун вазифаҳои минбаъдаи сохторҳои давлатӣ   ва тамоми шаҳрвандони мамлакат  муайян карда шуданд. Аз ҳамин лиҳоз мо  шаҳрвандони Тоҷикистонро зарур аст, ки  дар иҷро ва амалисозии барномаҳо ва нуқтаҳои ин ҳуҷҷати  стратегӣ саҳми худро гузорем.

САИДАСАНОВ ЮСУФ – НОМЗАДИ ИЛМИ ТАЪРИХ, ХОДИМИ ИЛМИИ ИНСТИТУТИ ИЛМҲОИ ГУМАНИТАРИИ БА НОМИ БАҲОДУР ИСКАНДАРОВИ АМИТ

НАҚШИ ШАХСИЯТ ДАР ТАЪРИХ

НАҚШИ ШАХСИЯТ ДАР ТАЪРИХ

Аҳамияти сиёсии Иҷлосияи XVI Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Саидасанов Юсуф

Азорабекова Ширингул

  Яке аз масъалаҳои муҳими илми муосир  – ин муайян намудани нақши шахсиятҳои таърихӣ дар пешрафти ҷомеа мебошад. Пешрафти  ҳодисаҳои ҷомеа аз  омилҳои гуногун вобастагӣ доранд ва  ба ақидаи баъзе олимон шахси алоҳида наметавонад  тамоми ин равандҳоро таҳти назорати худ қарор диҳад. Шахсият метавонад бо ҳаракатҳо ё беҳаракатии худ, бевосита ё бавосита, дар давоми зиндагии худ дар пешрафти ҷомеа нақши намоён дошта бошад.  Шахсияти таърихиро олими маъруфи  юнонӣ Арасту ақли солими ҷомеа  номида буд, ки  адолатро таъмин мекунад.  Арасту ҳокимро ақли солим номид,  ки шаҳрвандонро дар роҳи  итоат кардан ба қонун ҳидоят мекунад.  Мутафаккири рус Л.Н.Толстой шахсиятҳои таърихиро «ғуломони таърих» номид, ки  бо иродаи Илоҳӣ таърихро месозанд. Аз рӯи афкори вай «чи қадар шахсият дар  системаи идоракунӣ мавқеи баланд дошта бошад, ҳамон қадар рафтор  ва  ногузир будани сиёсати вай пешгуишаванда мебошад». [8,67] Файласуфи асри ХIХ Раппопорт (1899: 47) навишта буд, ки  «шахсият ин сабаб ва маҳсули  раванди таърих аст»,  ки роҳи ҳалли масъаларо пайдо мекунад. [6,86] Мутафакири рус  Г. В. Плеханов (1856–1918) дар асари худ  «Оиди нақши шахсият дар таърих»  фалсафаи Гегелро идома дода,  изҳор мекунад, ки шахсият метавонад  ба раванди таърих таъсир расонад. Ба ақидаи вай шароити  мусоид метавонад дар лаҳзаи зарурӣ шахсиятеро пайдо намояд, ки  роҳбарии равандҳоро  ба зимма мегирад.  

  Дар масири нақши шахсият, мебоист феномени Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалии Раҳмонро  ҳамчун шахсияти таърихӣ  бояд ёдрас шуд, ки   дар Иҷлосияи XVI Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон  ҳамчун роҳбари давлат интихоб гардид. Ин  Иҷлосия  яке аз давраҳои  душвори мамлакати моро  дар бар гирифта, аз 16 ноябр то 2 декабри соли 1992 дар шаҳри Хуҷанд гузаронида шуд. [2,56] Дар ин давра  сохторҳои давлатӣ бо таъсири  муқовимати гурӯҳҳои силоҳдор фалаҷ гардида, ба ҷумҳурӣ ба маблағи  тахминан 300 млрд. рубл зарари моддӣ расонида шуд.[9,170] Инчунин  80% нерӯи саноатии мамлакат аз кор бозмонд, ҳаҷми даромади миллӣ дар соли 1992 дар муқоиса ба соли 1991 31 % кам гардид.[4,90]

Интихоби Пешвои миллатро дар Иҷлосияи 16 Шурои Олии ҶТ ба вазифаи Раиси Шурои Олӣ таҳлил намуда, Меҳмон Бахтӣ менависад: «Чаро намояндагони мардум маҳз ба шахсияти Эмомалӣ Раҳмон таваққуф карданд?». Баъди гузоштани савол муаллиф  чунин ҷавоб медиҳад: «Аввал ин, ки шахсияти Эмомалӣ Раҳмон тасодуфӣ набуд, зеро вай балки кайҳо боз  бо суханрониҳои фасеҳу мантиқасоси хеш  андар миёни намояндагони мардум шуҳрати хосаро касб намуд.  Лаҳни фасоҳатбори суханварӣ ва мантиқи баёнаш таъсири пурҷозиба дошта, дар лаҳзаҳои басо  шадид тариқи саҳеҳияти қонунро ба ҳамкасбон иброз медошт ва ба ин васила мардумро ҳушдор медод, ки  зиракона кору пайкор намуда бошанд».[3,14]  19 ноябри соли 1992 Эмомалӣ Раҳмон Раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб шуд  ва аввалин иқдоми  сарвари тоҷикон ин  овардани сулҳ барои Тоҷикистон эълон  гардид: «Ман оғози кори худро аз сулҳ сар хоҳам кард…Ман тарафдори давлати демократии ҳуқуқбунёд мебошам. Мо бояд ҳама ёру бародар бошем, то ки вазъро ором намоем». Аз он давра инҷониб  бо сарварии  Пешвои миллат барномаҳои бузурги  дорои сатҳи  минтақавӣ ва ҷаҳонӣ амалӣ гардиданд, ки аз  истеъдоди  азими идоракунии Президенти мамлакат Эмомалӣ Раҳмон шаҳодат медиҳанд. 

Дар он давраи душвор бисёриҳо аз роҳбарии Эмомалӣ Раҳмонов, ки нав ба вазифаи Раиси Шурои олӣ интихоб шуд,  умед надоштанд,  вале Пешвои миллат зиёда аз як миллион нафар гурезаю муҳоҷирони иҷбориро ба Ватани аҷдодӣ баргардонида, ба миллати тоҷик сулҳу ваҳдат ва суботу амният овард.[5,19]   Таҷрибаи роҳбарии Пешвои миллат нишон медиҳад, ки маҳз ирода, дониш ва ҷасорату мардонагии вай дар лаҳзаҳои душвортарини  инкишоф ба кабул гардидани карорҳои таъриҳӣ ва ҳаллу фасл гардидани проблемаҳои халқу миллат меовард. [7,78] Пешвои миллат бо тамоми  гуруҳҳои иҷтимоии ҷомеа баробар  ҳамкорӣ  мекунад ва мардум  ӯро   ҳамчун  Президенти халқи оддӣ,  Президенти аҳли илм,  Президенти кишоварзон нишон  қабул мекунад. Ин  падидаҳо донишҳои бисёртарафаи Пешвои миллатро дар самти роҳбарии давлат таҷассум мекунанд, ки  тавонист бо тамоми табақаҳои аҳолӣ муттаҳид шуда барномаҳои давлатиро амалӣ намояд. Маҳз бо  илҳом ва  таасуроти шахсияти Пешвои миллат,  халқ  дар сохтмонҳои азим ба монанди сохтмони неругоҳи обӣ барқии Роғун ва дигар иншоотҳои азим корнамоиҳо нишон медиҳад. 

  Президенти Тоҷикистон Эмомалии Рахмон ғамхорӣ дар ҳаққи фақирон, ятимон ва мардуми камбизоатро мақсади асосии фаъолияти  худ пеша намуда,  стратегияи сохторҳои давлатиро низ ба ҳамин самт равона месозад.  Чунин қонунҳо ва карорҳои Ҳукумат ба монанди «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон», таксими замин байни мардум, кумаки доимӣ ба мактаб интернатҳо ва дигар чорабиниҳо аз чунин хислати Пешвои миллат шаҳодат медиҳанд.  

  Дар хулосаи ҳамин мақола  қайд кардан зарур аст, ки  «роҳбарӣ падидаи иҷтимоӣ аст. Барои расидан ба он бисёриҳо мекӯшанд. Аммо ноил гаштан ба натиҷаҳои барои миллат ва давлат созгор кори саҳл нест. Таҷрибаи зиндагӣ аст, ки дурустии назария максади инсонро тавассути кудрати тайғир додани вазъи мамлакат, бунёди давлати мутамарказ ва дар сатҳи умумимиллӣ, минтакавӣ ва  байналмилалӣ комгор будани сиёсати таҳрезишуда ва эълоншуда исбот мекунад.[1,5] Бинобар ҳамин, мо гуфта метавонем, ки аҳамияти асосии  Иҷлосияи XVI Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон  ин  ба арсаи сиёсӣ овардани  шахсияти таърихӣ дар симои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон  мебошад, ки мамлакатро аз буҳронҳои азими иқтисодӣ ва сиёсӣ берун карда роҳи  инкишофи  босамари онро дар давоми  истиқлолият муайян намуд.

АДАБИЁТ

1. Аристотель: давлат ва сиёсат.- // С.Ятимов, Чумхурият, 1 августи соли 2019.- С.5
2. Акрамӣ З. Иҷлосияи XVI Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон: мантиқи таърих / З. Акрамӣ. – Душанбе, 2017.- 56 с.
3. Восеъ К. Сиёсати давлат ва ваыдати миллӣ.- Душанбе,-2010.-с.14
4. Ганджакова М.Г. Политическая история Таджикистана 90-х годов ХХ века: дис. … канд. ист. наук: 07.00.02 / М.Г. Ганджакова. – Душанбе, 2015/-170 c.
5. Ғафуров А.М. Очеркҳои таърихи Тоҷикистони соҳибистиқлол.- С.19.
6. Раппопорт, Х. 1899. Философия истории в ее главнейших течениях. СПб. С.86
7. Таърих зеҳни миллат // маҷмуи мақолаҳо, Хоруғ, 2018, С.78
8. Толстой, Л. Н. (или любое другое издание). Война и мир: в 4 т. Т. 3. М.: Просвещение. 1987
9. Холмуродова М.Б. Таърихи раванди миллии тоҷикон дар ҷанги шаҳрвандӣ  (солҳои 1991-2001) .-диссертатасия барои дарёфти дараҷаи илмии доктори фалсафа (PhD), доктор аз рӯи ихтисоси 6D020300 – Таърих.-Кӯлоб – 2020.- 170 с.