Иқтисоди рақамӣ барои кишварҳои муосир, махсусан кишварҳое, ки аз ҷиҳати технологӣ дар ҷустуҷӯи рушди устувор ва самаранокии иқтисодӣ қарор доранд, ҳамчун як воситаи асосии рушди иқтисод ва беҳбудии сифатҳои зиндагии мардум амалӣ гардида истодааст. Тоҷикистон дар соли 2024 таваҷҷуҳ ба ин ҷузъи муҳими стратегияи иқтисодии хешро чун воситаи рушд ва таъмини истиқлолияти иқтисодӣ афзуд. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар Паём ба Маҷлиси Олӣ, ки моҳи декабри 2024 пешкаш гардид, зикр намуданд: «Иқтисоди рақамӣ барои рушди устувор ва самараноки иқтисоди мамлакат кӯмак хоҳад кард. Мо бояд ин соҳаҳоро ҳамчун омили муҳими рушд ва беҳбудии шароити зиндагии мардум таҳким диҳем». 

      Дар ҳақиқат ҳам иқтисоди рақамӣ як маҷмуаи фаъолиятҳои иқтисодӣ, хизматрасониҳо ва раванде аст, ки дар он технологияи иттилоотӣ ва алоқа (ИТ) нақши асосиро мебозад. Технологияҳои рақамӣ инчунин дар ҳама бахшҳои ҷомеа ва иқтисод таъсири босазо гузошта, имкон медиҳанд, ки шароит барои рушди устувор ва самараноки тиҷорат, сармоягузорӣ ва истеҳсолоти саноатӣ фароҳам ояд. 

     Президенти мамлакат Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми имсолаашон таъкид намуданд, ки бо истифода аз имкониятҳои иқтисоди рақамӣ мо метавонем, бо ба вуҷуд овардани равандҳои новаторона ва рақобатпазир, рушди иқтисоди миллиро таъмин намоем. Агар аз ин нуқтаи назар масъалаи мазкурро таҳлил намоем, дар тӯли 5 соли охир Тоҷикистон дар рушд ва истифодаи технологияи иттилоотӣ (ИТ) ва интернети баландсуръат ба пешравиҳои назаррас ноил гардидааст. 

     Тафсили расмии Вазорати иқтисод ва тиҷорати Тоҷикистон нишон медиҳад, ки то соли 2024, 75% аҳолии кишвар ба интернети баландсуръат дастрасӣ пайдо намуд, ки дар муқоиса бо 5 соли қабл 20% зиёд мебошад. Аз ин рӯ, заминаи рушди иқтисоди рақамӣ дар кишвар тадриҷан тавсеа ёфтааст.

     Технологияҳои рақамӣ барои Тоҷикистон, ки ба иқтисоди рақамии ҷаҳонӣ пайваст мешавад, имкониятҳои бузург барои рушди бахшҳои гуногуни иқтисод, аз ҷумла, рушди тиҷорати электронӣ, хизматрасонии молиявӣ ва бозори рақамии корхонаҳо ва ширкатҳоро фароҳам меоранд. Бо назардошти ин Президенти кишвар дар Паёмашон таъкид мекунанд: «Ҳукумат барои рушди рақамӣ ва гузариш ба иқтисоди рақамӣ саъйи зиёд менамояд. Мо бояд саъй кунем, ки хидматҳои молиявӣ, ҷалби сармоя ва тиҷорати рақамӣ бо стандарти ҷаҳонӣ мутобиқ шаванд». 

      Дар панҷ соли охир Тоҷикистон ба тавсеаи тиҷорати электронӣ диққати ҷиддӣ додааст, ки нишондодҳои зерин аз он шаҳодат медиҳанд: дар соли 2024, ҳаҷми умумии тиҷорати электронӣ дар Тоҷикистон ба 2,5 миллиард сомонӣ расида, ки дар муқоиса бо соли 2020, ки 1,2 миллиард сомонӣ буд, афзоиши дукарата ё 100%-ро нишон медиҳад. Ин дастоварди назаррас барои иқтисодиёти рақамии кишвар аст, ки инъикоскунандаи пайвастшавии Тоҷикистон ба ҷаҳони рақамии муосир аст. 

      Бо назардошти ин пешравиҳо Президенти кишвар ба зарурати таҳкими инфрасохтори рақамӣ ва истифодаи технологияи муосир барои рушд ва амалӣ намудани ташаббусҳои давлат қайд карданд, ки мо бояд барои таҳкими инфрасохтор, рушди технологияҳои иттилоотӣ ва ба вуҷуд овардани шароити муфид барои соҳибкории рақамӣ кӯшиш намоем. Барои иҷрои ин дастур Ҳукумати Тоҷикистон дар доираи стратегияи ҳамкорӣ бо ширкатҳои ҷаҳонӣ барои ба кор андохтани шабакаи 5G ва пешравии хизматрасониҳои молиявӣ таҳти заминаи рақамӣ тадбирҳои ҷиддӣ андешида истодааст. 

     Васоити молиявӣ ва тиҷорати рақамии кишвар дар якҷоягӣ бо кишварҳои дигар дар марҳалаи ягонаи ҷаҳонӣ якҷо шуда, ба рушди устувор ва ҳамоҳангии иқтисод мусоидат мекунанд. Аммо бояд ба яке аз самтҳои ниҳоят зарури ҷодаи иқтисоди рақамӣ диққати махсус дод, яъне барои устувор кардани рушди иқтисоди рақамӣ пеш аз ҳама бояд ба таҳкими инфрасохтор ва таълимоти рақамии шаҳрвандон таваҷҷуҳи ҷиддӣ зоҳир кард, аз ин рӯ дар Паём гуфта шудааст: «Мо бояд ба инкишофи инфрасохтор ва рушди касбҳои рақамӣ диққат диҳем, зеро ин ҷавҳари рушд дар оянда аст». 

      Дар се соли охир Тоҷикистон 50 млн сомонӣ барои таҳкими шабакаҳои рақамӣ ва рушди марҳилаҳои истифодаи технологияи 5G сарф кардааст. Бо вуҷуди ин, монеаҳои махсуси инфраструктураи гуногуни минтақаҳо ва масъалаҳои қабули омӯзишӣ ва рушди кадрҳо дар соҳаи ИТ барои бахши инфрасохтори рақамии Тоҷикистон мавҷуданд.

      Тоҷикистон дар пайравӣ ба рӯҳияи ҷаҳони имрӯза ва рушди иқтисодҳои рақамии минтақаҳои ҷаҳон қарор дорад ва барои солҳои оянда дар соҳаи рақамӣ нақшаҳои амалӣ ва ояндасозро тарҳрезӣ намудааст, ки инро Президенти кишвар дар суханрониашон махсус таъкид намуданд, ки мо бояд доимо ҷиҳатҳои ҳуқуқии соҳаи рақамиро такмил дода, бештар ба таҳкими захираҳои инсонӣ барои рушди технологияи рақамӣ таваҷҷуҳ кунем. 

      Тибқи нақшаи стратегии ҳукумати Тоҷикистон барои 2024-2025, як қатор лоиҳаҳои стратегӣ барои тавсеа ва таълими соҳибкории рақамӣ ва беҳтар кардани хизматрасониҳои давлат ба назар гирифта шудааст. Вазорати рушди иқтисод ва тиҷорати Тоҷикистон, бо дастгирии созмонҳои байналмилалӣ, кӯшиш дорад, ки то соли 2027, ҳиссаи иқтисоди рақамии кишварро ба 10% ММД расонад. 

      Бинобар ин мо, шаҳрвандони кишвар, бояд ба хубӣ дарк намоем, ки барои Ҷумҳурии Тоҷикистон иқтисоди рақамӣ ба унвони як омили асосии рушд ва таҳкими иқтидори иқтисодӣ, дар айни замон, имкониятҳои бесобиқа ва манфиатҳои калонро фароҳам меорад.